Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Reformawładzyispołeczeństwawmyślispołeczno-politycznejodrodzenia…
15
mujewjegomyślispołeczno-politycznejpierwszoplanowemiejsce.Oznaką
postępuFrancjijestdlaniego–m.in.–ustrójopartyoprawaiinstytucje.
Metodaposzukiwańtegomyślicielawzakresieteoriiwładzyispołe-
czeństwacharakteryzujesięracjonalizmem.Wedługniego,rozummasta-
nowićpodstawędziałańpaństwaispołeczeństwaegipskiego.Wskazujeprzy
tymnazasadnicząróżnicęmiędzyteoriamiipraktykąrządzeniawzachod-
niejEuropie(opartymioracjonalneuzasadnienie)ateoriamiipraktyką
rządzeniawEgipcie(opartymioteologiczneuzasadnienie).
Podstawoweproblemywynikającezopozycjiwiara-rozumrozstrzygaon,
szerokonawiązującdotradycjiihistoriiislamubądźposzczególnychkrajów
muzułmańskich,atakżeudowadniając,żetawiedzaitenaukinależałydo
świataarabskiegoimuzułmańskiego,zanimjąprzejąłZachód.Niewidział
teżsprzecznościmiędzywiarąanowoczesnością–pomnażaniedóbriroz-
wójsferużytecznościpublicznychnależąwsposóbszczególnydoreligijnych
obowiązkówwładzy.Codosamejwładzy,nakreślaonfrancuskąmonarchię
konstytucyjną,aprzytymstaraosadzićswojepoglądywtradycjiislamskiej
–jednak,zwyraźnymukierunkowaniemnarealizacjędobrapowszechnego,
napanowaniesprawiedliwości,eliminacjęniesprawiedliwości,zapewnienie
swobódobywatelskich,wspieraniedziałalnościgospodarczejipodobnym
działaniom.
Rządzącyirządzeni(hakimwamahkum)sądlaomawianegomyśliciela
dwomafilaramipaństwa.Istnienierządzącegozakładaistnieniezbiorowości
ludzkiejjemupodporządkowanejiwykonującejjegopolecenia.Wsłownic-
twieat-Tahtawiegojakosynonimyczynnikarządzącegoreprezentowanego
przezpaństwo(daula)bądźkrólestwo(mamlaka)spotykamyokreślenia:
rząd(hukuma),siłarządząca(quwahakima),czyopiekun(walijal-amr).
PaństwukoniecznesąHwładcairządzony,coznaczykrólipoddani,gdyż
niemożnazrozumiećkrólabezpoddanych,anipoddanychbezkróla–
cojestanalogicznedoojcostwaisynostwa[ł]”5.Władcajestprzywódcą
swojejnacji,pierwsząosobąwpaństwiepodwzględemprestiżu,posiada
przywileje–aleteżmaobowiązkiwzględempoddanych.Jakonamiestnicy
BoganaziemiwładcyodpowiadająprzedNim,niemniejpraworeligijne
mówiopotrzebiedobregotraktowaniapoddanych.Królowiepowinnisłu-
chaćdobrychrad,cieszyćichpowinnydobreuczynki,gorszyćzłeuczynki.
Powinnipamiętaćponadto,żehistoriainastępnepokoleniasąprzyszłymi
sędziamiichobecnychdziałań.Wielka(absolutna)władzakrólamożeprzy-
5
Manahidżal-albab…,dz.cyt.,s.519.
