Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
54
IzabelaMoszczeńska
przezzaskoczenieiporwaniebyływtedypospolitymzjawiskiemwtejsferze,
cobyłomożenawetdośćnaturalnymwynikiemdespotyzmurodziców,prze-
konanych,żeichwładzamarozstrzygaćbezapelacyjnieolosiedziecibezogląda-
niasięnaichflwolnąinieprzymuszonąwolę”.Mójojciecswejnarzeczonejnie
wykradł,aleteżzakochanaparamusiaławięcejniżosiemlatczekaćnauprag-
nioneszczęście.Latateupłynęłynienasamychtylkozmaganiachsięzopo-
remrodziców,lecznawieluważniejszychwalkach,októrychtubyłamowa.
PannęEmiliędługazwłokabardzodrażniła.Poupadkupowstaniawielko-
polskiegopisałazgorycząwswychdzienniku:flNiewiadomo,czyterazznowu
kampaniawęgierskaniestanienaprzeszkodzienaszegoślubu”.Takźleniebyło,
ojciecnieudałsięnaWęgryinareszciewziąłślubzeswąukochaną,której
możenierazmiałchęćprzypomnieć:Pamiętaj,żeśPolka,żetozakrajwalka,
NiepodległośćPolskitotwojarywalka!
175
.
Szczęściewytęsknionetrwałoniedługo.Popięciulatachszczęśliwego,lecz
bezdzietnegomałżeństwapaniEmiliaMoszczeńskaumarłanatyfusipocho-
wanazostaławgrobiefamilijnymwRzeczycy.DziadekFlorianjużnieżył;
babkaAdaminazamieszkałazukochanymsynemisynową,którąokilkalat
przeżyła.Zmarław1858r.ispoczywarównieżwgrobierodzinnymnarzeczyc-
kimcmentarzu.
***
Wtymczasieojciecmójpoznałmojąmatkę,zktórąmiałwspólnychzna-
jomych,gdyżpannaEufemiaKrukowskaprzebywałaczęstonaKujawach
ukrewnych,zwłaszczauswejciotecznejbabkiDzięcielskiej.Różnicawieku
międzyojcemamatkąbyłabardzoznaczna:przeszło22lata.Każdeznich
wyszłozinnegośrodowiska,anawetmożnapowiedziećnależałodoinnego
pokolenia.Matkawychodzączamążmiałaniespełna20lat.Byławychowanką
InstytutuAleksandryjskiegowPuławach,pozostającegopodprotektoratem
cesarzowejrosyjskiej,AleksandryTeodorowny
176
.Byłtopensjonatdlapanien
175Fragmentpieśni:Bywajdziewczęzdrowe,Ojczyznamniewoła…Pieśńpowstaławokre-
siepowstanialistopadowego.Autorniejestznany.Przyjmujesię,żemógłnimbyćRajnold
Suchodolski(1804-1831).
176AleksandryjskiInstytutWychowaniaPanienwPuławach(ówczesnanazwaPuław
toNowaAleksandria)działałwlatach1842-1862,wPałacuCzartoryskich.Byłatoelitarna
szkołasześcioklasowazinternatem.Wkażdymrokuszkolnymnaukęmogłopobieraćdwieście
wychowanek:stopanienfletatowych,tojestnazupełnymkoszcieInstytutuzostających”
ityleżsamoflzautrzymanieiedukacjęktórychrodzice,krewni,opiekunowielubdobro-
czyńcywnosząroczniepotysiącdwieściezłotych,czyli180rublisrebrem”.Dlaporówna-
nia-ochmistrzyniInstytutuzarabiała1200złotych,czyli180rublirocznie,tojestrównowar-
tośćjednegoczesnego;rocznapensjaporucznikaarmiirosyjskiejwynosiławtymczasie
700-900rublirocznie,woźnego-ok.180rubli;1kgchlebakosztowałok.6-8kopiejek,
1kgcukru-ok.30kopiejek.RodziceoddawaliswojecórkinawychowaniedoPuławwbar-
dzomłodymwieku.Dziewczętafletatowe”rozpoczynającnaukęwInstytucieniemogły
