Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Mojegniazdorodzinne.Wspomnieniazdzieciństwa.1864-1878
49
zgłosiłswądymisjęizwolnionyzostałzesłużbywrandzepułkownika.Dla-
tegonaportreciewidzimygo[JanaKrukowskiego]wrosyjskim,pułkowni-
kowskimmundurze.Nawetpodymisji,nawspólnąprośbękrewnychibraci,
mundurutegoniezrzucił;liczonobowiemnato,znającrosyjskiezwyczaje
ipsychikę,żewraziepotrzebyinterwencjaiwstawiennictwowyższegowoj-
skowegomożeniejednąofiarępościgówiprześladowańuratowaćodciężkich
kar.Bratankowiejegowzięliudziałwpowstaniu,nieopłaciligożyciem,lecz
długimzesłaniemdoArchangielska.Jegorodzonysyn[WładysławKrukow-
ski],uczeńSzkołyGłównej
161
,równieżuciekłdoobozuiuczestniczyłwjakiejś
potyczce.Tenkrótkiepizodjakośmuuszedłnasucho,alejednakdalsząedu-
kacjęmusiałjużkończyćzagranicą.Gdymójojciecaresztowanybyłiosadzony
naPawiakuzaakcjępomocnicząwpowstaniu,matkamojauciekłasięopo-
mocdoswegoojcaipoparotygodniowymwięzieniupuszczonogonawolność,
jakoobcegopoddanego,zzastrzeżeniem,byjużnigdyniepozwoliłsobieprze-
kroczyćgranicy.
Orędownictwoludzidobrzewidzianychprzezrosyjskiewładzenarzecz
obwinionychlubpodejrzanychzdarzałosiępodrządemmoskiewskimbardzo
częstoitoażdoostatnichlatprzedwojną.Byłoonotymnaturalniejsze,
żeróżnicamiędzyjednąidrugąkategoriąobywateliniepolegałanajakimś
głębokimprzeciwieństwieprzekonań,leczwynikłabądźteżzróżnicytempe-
ramentówlubrozumowanychprzewidywań.Niktniewątpi,żepułkownik
[Jan]Krukowskirówniechętnie,jakjegosynWładek,gotówbyłbywypędzić
MoskalizPolski,niewierzyłjednak,abytobyłoosiągalnewdanejchwili,przy
danymstosunkusiłiśrodkówwalki.Naturalniezgołainnymbyłstosunekdo
zdrajców,służalcówmoskiewskichizaprzańcównarodu,działającychnaszkodę
rodaków;ciotoczenibylipogardąiodraząnawetnajbliższejrodziny,która
znimzrywaławszelkiestosunki.Piszętowszystkodlaobjaśnieniawnuków
iprawników,którychmożeniemileuderzyćtenmundurrosyjskiwnaszej
rodzinnejgaleriiportretów.Ś.P.JanKrukowskipochowanyjestnaPowązkach,
wgrobiemurowanym,tużprzykatakumbach
162
.Idącstamtądprostądrogą
doaleigłównejtrafiamynagróbjegopierwszejżony,AugustyBogatko,na
484ofiaryśmiertelne);10października-pogrzebabp.warszawskiegoAntoniegoFijałkow-
skiego(1778-1861);15października(mimowprowadzeniastanuwojennegodzieńwcześ-
niej)-wrocznicęśmierciTadeuszaKościuszki,zakończonainterwencjąwojskrosyjskich
wkatedrześw.Jana.Stałysięjednązprzyczynwybuchupowstaniastyczniowego.
161SzkołaGłównaWarszawska-uczelniazjęzykiempolskimdziałającawbudynku
naterenied.KrólewskiegoUniwersytetuWarszawskiego(1816-1831),wlatach1862-1869,
namocyreformyszkolnictwaAleksandraWielopolskiego(1861).W1869r.przekształcona
wCesarskiUniwersytetWarszawski(ros.:ИмператорскийВаршавскийУниверситет)
wramachrepresjipopowstaniustyczniowym.
162NaCmentarzuPowązkowskimwWarszawie,PodKatakumbami,rząd1,miejsce
178-179.
