Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pauliny,ożeniłsięzdużomłodsząRozą.Wostatnichlatachżyciaznajdo-
wałsięwtrudnejsytuacjimaterialnejipozostawałnautrzymaniudzieci
wWarszawie.Zmarłw1879rokuizostałpochowanynacmentarzużydow-
skimwWarszawieprzyul.Okopowej.Jegomacewa,atakżesąsiadujące
zniąmacewyjegoojcaibratazachowałysiędodzisiaj11.
Zymel(1778-1854)12,ojciecJudlaidziadekPauliny,kilkakrotnieprzeznią
wzmiankowanyweWspomnieniach,byłbardzociekawąiwpływowąposta-
cią.PochodziłzBobrujska,aleprzezwiększączęśćżyciamieszkałipra-
cowałwWarszawie.Byłkupcemiprzedsiębiorcą,któryrealizowałintrat-
nezamówieniarządowe,trudniłsiędostawamimateriałówbudowlanych,
robotamidrogowymiifortyfikacyjnymi.Dostarczałmateriałydobudowy
twierdzwKrólestwiePolskim,wtymcytadeliwarszawskiej.Wuznaniu
swoichzasługotrzymałodMikołajaIprzywilejpoczesnegoobywatelstwa
umożliwiającymumiędzyinnyminabywanienieruchomości13.Należałdo
elityówczesnejspołecznościżydowskiejWarszawy,udzielałsięnaforum
politykigminnej,wtymjakoczłonekzarządukahału,pracowałnaniwie
dobroczynnej,byłteżwłaścicielemkilkudomówwWarszawie14.Zymel
cieszyłsięwrodziniedużymautorytetemimiałwpływnapodejmowa-
newniejdecyzje,wtymdotyczącemałżeństwwnuków15.Paulina,zanim
wyszłazamąż,odbyłapodróżdoWarszawy,gdziespotkałasięzdziadkiem
ipozostałymiczłonkamitejgałęzirodziny,byuzyskaćbłogosławieństwo
seniorarodu.PonadtoopisujeonawswoichWspomnieniach,jakwielkim
wydarzeniemwjejdomurodzinnymbyływizytydziadka.Podawanowów-
czaswytworneposiłki,przyozdabianopomieszczenia,awdomupojawiało
sięwieluznamienitychgości.
Century,tłum.H.Wenkart,oprac.B.D.Cooperman,Bethesda,MD,2000,s.294-295[dalejcytowanejako:
B.Cooperman,Rememberings]),atakżewinternetowychbazachgenealogicznychbrakujeszczegóło-
wychinformacjinatematczęścirodzeństwaJudla.Informacjetemożnauzupełnićnapodstawie
aktnotarialnychzachowanychwpolskicharchiwach.PozabratemDawidem,Judlmiałtrzysiostry:
Frajdlę(pomężuFeygus,zmarłąprzed1854r.,którapozostawiłaposobiepiątkędzieci),Rajzlę(żonę
JanklaSyrkina)iJettę(żonęIzaakaEttyngera).Judlmiałtakżepiątkęprzyrodniegorodzeństwa(dzieci
ZimelaorazjegodrugiejżonyRajzlizBerensteinów):Bernarda,Pinkusa,Barbarę(określanąwdoku-
mentachtakżemianemBasi,pomężuZusmann),BeniaminaorazMinę;zob.ArchiwumPaństwowe
wWarszawie,Wyciąggłówny…,nrrep.115/2831,KancelariaMarcelegoZielińskiegonotariuszawWar-
szawie,nrzesp.72/802,sygn.57,k.76-89.Zawskazanieiudostępnienietychdokumentówdziękuję
AnnieDybale-Pacholak.
11
Cmentarzżydowskiprzyul.OkopowejwWarszawie,sektor1,rząd6,nr3.
12
Dataśmiercinapostawie:Wtychdniachprzeniósłsiędowieczności…,[nekrolog],flKurierWarszawski”
312(1854),s.1578.
13
A.Wiernicka,Epsteinowie-warszawiacyzapomniani,[w:]Skądsiębiorąwarszawiacy?MigracjedoWarszawy
wXIV-XXIwieku,red.K.Wagner,K.Zwierz,P.Piechocki,Warszawa2016,s.154-155.
14
Zob.J.Tugendhold,Słowowswoimczasie,czylirzecznauczczeniednia,wktórymzałożonyzostałwęgielny
kamieńnowejbudowlirozprzestrzeniającejdomprzytułkusierotiubogichwyznaniamojżeszowegowWarszawie,
Warszawa1847,s.62;A.Wein,NabywanieibudowanieruchomościprzezŻydówwWarszawie(1821-1862),
flBiuletynŻydowskiegoInstytutuHistorycznego”64(1967),s.41.
15
WynikatozopisówWengeroforazwspomnieńjejbrataEfraima,którypisał,żezgodniezżyczeniem
dziadkamusiałożenićsięzkuzynką;zob.E.Epstein,WhydoIlivesolong?,s.524.
XV
KimbyłaautorkaWspomnień?ŻyciePaulinyWengerof|Rodzina
