Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
17
nownezainteresowaniewykorzystywaniemproduktówrolniczychnacelenieżywno-
ściowe.Potrzebywtymostatnimprzypadkusąpraktycznienieograniczone.Tworzy
tonowąsytuacjęwzakresierozwojurolnictwa,ponieważpojawiająsięrealnemoż-
liwościuchyleniabarierypopytunaproduktyrolnicze,któradławiłarozwójrolnic-
twakrajówwysokorozwiniętychzmałymiprzerwamiprzezcałyXXw.,azwłaszcza
wostatnichjegodekadach.Przejawiałosiętowspadkowejtendencjicenproduktów
rolnychorazniskichnakładachnabadanianaukoweiinwestycjewrolnictwie.Odbi-
łosiętoujemnienaproduktywnościnakładówwrolnictwie,którychtempoosłabło
wostatnimdwudziestoleciu(Alstonetal.2009).
Zniesieniebarierypopytowejpozwoliłoby–napozór–napowrótdostrategii
maksymalizacjiprodukcjirolnej.Napozórdlatego,żepowodowałobytozwiększenie
presjinaśrodowiskonaturalneprzezbraniepoduprawęnowychgruntów(kosztem
zwłaszczalasóworazpastwisk),intensyfikacjęnawodnieńorazzwiększeniezużycia
środkówchemiirolnej.Atojestsprzecznezrosnącąświadomościąkonieczności
ochronyśrodowiskanaturalnego.Świadomośćtamogłaujawnićsięwpostacidzia-
łańwwarunkachzjednejstronypoosiągnięciurelatywniewysokiegopoziomupro-
dukcjirolniczej,zdrugiejzaśrosnącejrzadkościdóbrśrodowiskowych.Toprzyczy-
niasiędowzrostuzainteresowaniaichwaloryzacjąiochroną.Ochronaśrodowiska
stajeprzedludzkościąjakoimperatywkategoryczny,którywypieraprzymuswzrostu
produkcjiorazprzymuskonkurencyjności,jakipojawiłsięwokresieliberalizacji
rynków.Wynikiemtegojestpojawieniesięwdyskursiespołecznymiteoriispołecz-
nejdóbrekologicznych,obokdóbrekonomicznych.Międzytymidobramiistnieje
sprzecznośćwtymsensie,żenaogółzwiększanieprodukcjijednychpowodujeuby-
tekdrugich.Natężenietejsprzecznościwprzypadkurolnictwasilniezależyodreali-
zowanegomodelu(systemu)rolniczego,jednakcałkowitejejwyeliminowanieraczej
niejestmożliwe.Możnająjednakłagodzić.Wprzypadkuindustrialnegomodelu
rolnictwajesttonadzwyczajtrudneikosztowne.Trzebazatemposzukiwaćnowego
modelurolnictwa,któryspełniałbykryteriazrównoważenia.Kryteriatezakładają
pewienkompromis–równowagę−wzakresiedóbrekonomicznychiekologicznych
−swoistemodusvivendisiłicelówekonomicznychorazśrodowiskowych.Zrów-
noważenietomożnaujmowaćwęziej,jakospełnieniekryteriówśrodowiskowych,
lubszerzej–wsensiezrównoważonegorozwoju(sustainabledevelopment),anawet
jeszczeszerzej–jakozrównoważeniespołeczne(rozwójspołeczniezrównoważony).
Wtymostatnimprzypadkumocniejakcentujesięzmianywsferzespołecznejoraz
kulturowej.
Potrzebazmianymodelurolniczegoznajdujerosnącewsparciespołeczne–kon-
sumentów–zewzględunauboczneskutkiindustrialnegosystemużywnościowego.
Zwiększasięrozwarciemiędzyekonomicznymibiologicznymaspektamiżywności.
Okazujesię,żeupodabnianiesięsystemużywnościowegodoinnychsystemóweko-
nomicznychmagranice.Żywnośćniejesttylkozjawiskiemekonomicznym,lecztakże
zjawiskiemspołecznymikulturowym.Maswojąspecyfikę,podobniejakrolnictwo.
Namarginesiedodamy,żeświatowyproblemżywnościowyniesprowadzasię
tylkodogłoduiniedożywieniawkrajachbiednych,lecztakżeobejmujezagrożenia,
jakiesystemżywnościowystwarzadlazdrowiakonsumentówiśrodowiskaprzyrod-
niczegoorazspołecznościrolniczejwkrajachrozwiniętych.
