Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Wprowadzenie
krajewyżejrozwinięte.Wybórdotyczybowiemsamejścieżki,gdyżtrajektoriaroz-
wojustanowipasmoobejmującewieleścieżek.
Podstawowewyzwanie
Wymienionenawstępieprzyczynyzwiększonegozainteresowaniarolnictwemstano-
wiąwistocietakżewyzwania,obokinnych,stojącewspółcześnieprzedrolnictwem.
Wybórmodelurolnictwa–drogi,poktórejbędzieonosięrozwijało–mazasadnicze
znaczeniedlasprostaniawyzwaniom.Najważniejszewyzwaniesprowadzasiędotego,
jakwyżywićświat,zachowującjednocześniebioróżnorodnośćizdolnośćekosystemu
globalnegodoświadczeniausługśrodowiskowychorazuwalniającludzkośćodza-
grożeńwynikającychznadużywaniasyntetycznychsubstancjichemicznychiinnych
sztucznychsubstancjiwzrostotwórczych.Jesttojednoznajwiększychwyzwaństoją-
cychprzedrolnictwemwbieżącymwieku.Odtegopodstawowegowyzwaniarozcho-
dząsięwyzwanianiższegorzędu,odpowiadającezwłaszczanapytania:jak,gdzie,ile,
orazdotycząceinternalizacjiefektówzewnętrznych,narzuceniawarunkówbrzego-
wychmechanizmomrynkuwwarunkachglobalizacjiiwieleinnych.
Wodniesieniudopodstawowegowyzwaniamożliwesądwieopcje:dotychczaso-
wadrogarozwojurolnictwaindustrialnegoorazdrogaalternatywna–skierowanie
rozwojurolnictwanatorytechnologiiagroekologicznych3.Narzeczpierwszejidru-
giejopcjidziałająwcześniejjużsygnalizowanekonieczności(odpowiednio:zwięk-
szeniaprodukcjiiochronyśrodowiska)orazdominującezachowaniaspołeczne
przedkładającedobroprywatne(dobroekonomiczne)naddobropubliczne(dobro
ekologiczne).Takiewyzwanie,pomijającniuansewjegoujęciu,stawianejestcoraz
częściej(Weinschenck1987;Woś1988;1996;Smil2000;Bohlen,House,red.,2009;
Pimentel2009;EC2011;GOS2011).
Współczesnerealiauświadamiająspołecznościświatowej,żerozwiązanieproble-
mużywnościowego,wtymwykorzenieniegłodu,nadalniemajasnejperspektywy,
wobecrosnącejpopulacjiludnościświata,ponieważpojawiająsięnoweograniczenia
iuwarunkowania,zwłaszczaocharakterzeekologicznym.Postępującadegradacja
środowiskanaturalnegoiprzedewszystkimnieprzekraczalnegraniceekosystemu
globalnego(biosfery)tworząbarieręśrodowiskowąrozwojurolnictwa,anawet
wogólewzrostugospodarczego.Chodziopodstawowematerialneczynnikiwzro-
stuprodukcjirolniczej:glebę,energię,wodęorazzmianyklimatyczne.Jesttonowe
zjawisko,zktórymrolnictwoindustrialnesięnieliczyło.Novumstanowitakżepo-
3WraporcieTowarzystwaKrólewskiegostwierdzono,żedlazapewnieniabezpieczeństważyw-
nościowegoniezbędnajest„zrównoważonaintensyfikacja”globalnegorolnictwa,alebezujemnego
wpływunaśrodowiskoibraniapoduprawęnowychziem(TheRoyalSociety2009:ix).Pretty(2008:
451)winteresującymartykulezdefiniowałpojęciezrównoważonaintensyfikacjanastępująco:„in-
tensificationusingnatural,socialandhumancapitalassets,combinedwiththeuseofbestavailable
technologiesandinputs(bestgenotypesandbestecologicalmanagement)thatminimizeoreli-
minateharmtotheenvironment”.PodobnypoglądwtejkwestiiformułujeCassman(1999)zuni-
wersytetuwNebrasce,używającterminu„intensyfikacjaekologiczna”.Takaintensyfikacjawymaga
przełomuwtakichdyscyplinach,jak:fizjologiaroślin,ekofizjologia,agroekologia,naukioziemi.
