Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
PiotrPtak
borcombezobarczaniaichdodatkowymipodatkamiwceluichsfinansowania.
Gdypolitycystająsięświadomi,żegenerowaniedługupublicznegoniejest
szkodliwe,alenawetopłacalne,nieczująsiędłużejograniczeniwkreowaniu
długuizwiększaniuwydatków.Doczasuobowiązywaniaregułyzrównoważo-
negobudżetuzwiększaniewydatkówbyłowyznaczaneprzezstronędochodową
budżetu,awięcpoziompodatków.GdypoglądyKeynesastałysiędominujące,
taniepisananormazostałazłamana,akreowaniedeficytówbudżetowychbyło
czymśnaturalnym.Ponadtoimplikacjąwynikającązteoriikeynesowskiejbyło
to,żedeficytmiałsłużyćjakoinstrumentstymulującykoniunkturęwczasie
recesji,gdyagregatowypopytspadaibezrobocierośnie,zdrugiejjednakstrony,
budżetmiałnotowaćnadwyżkębudżetową,gdyagregatowypopytbyłnadmier-
nywstosunkudostanupełnegozatrudnienia,prowadzącdoinflacji.Wrzeczy-
wistościjednakpolitycyszybkozrezygnowaliznadwyżekbudżetowych„(ł)
istalisięprzynajmniejwpołowiekeynesistami,apolitykabudżetowaprowa-
dzonabyłatylkowpołowiezgodniezparadygmatemkeynesowskim”
14.Dok-
trynaKeynesa,przejawiającasięm.in.wfinansowaniuwydatkówzdeficytu,
daławymówkępolitykom,abyzwiększaćwydatkibezpodnoszeniapodatków
itymsamymzrezygnowaćznarzuconejsobiedyscyplinywpostacizrównowa-
żonychbudżetów,którawystępowałaprzedteoriąKeynesa.„Spuściznaidzie-
dzictwopoLordzieKeynesietodomniemanazasadnośćdotyczącanaturalnego
iłatwegodoprzewidzeniaodchyleniawkierunkufinansowaniawydatkówdefi-
cytem,inflacjiirozrosturozmiarówrządu”
15.
WedługJamesaBuchananabezustanowieniamoralnychalbokonstytu-
cyjnychograniczeńzjawiskodługupublicznegobędziezjawiskiemtrwałym.
Potwierdzajątorównieżdanestatystycznepookresiewielkiegokryzysudla
gospodarkiamerykańskiej.63z75latwokresieodroku1931do2005charakte-
ryzowałysięwystępowaniemdeficytubudżetowego
16.Danepowyższetylko
potwierdzająobserwowanyoddekadtrend,którypowybuchuostatniegokryzy-
sufinansowegouległjeszczewzmocnieniu,aniewielewskazujenajegoodwró-
ceniewprzyszłości–choćbyzewzględunazjawiskozwiązanezestarzeniem
sięspołeczeństw.WedługBuchananapotrzebaustanowieniakonstytucyjnych
ograniczeńtylkozyskanaznaczeniu.
JamesBuchanananalizujezjawiskonadmiernegozadłużaniasięwkate-
goriachmoralnych.Obowiązującaniepisanazasadazrównoważonychdeficytów
budżetowychprzedpojawieniemsięteoriiKeynesabyłaraczejmoralnieintui-
cyjnaniżopartanaracjonalnychekonomicznierozważaniach.Jegopoglądy
jednakewoluowały.ZpowodówwłaśniemoralnychBuchananodrzucałrównież
argument,jakobyzaciąganiedługu,awięckorzystaniezdochodudodyspozycji
14Ibid.,s.33.
15Ibid.,s.26.
16BudgetfortheUnitedStatesGovernment.FiscalYear2005.HistoricalTable1.1.
