Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
PiotrPtak
bezrobocia”.Receptynazapobieżeniepodobnymkryzysomwprzyszłości
upatrywałKeyneswwydatkachpublicznychfinansowanychpożyczkami,awięc
wdeficycie,któregorezultatemmusibyćdługpubliczny.
2.
DługpublicznywteoriiJamesaBuchanana
ZdaniemJamesaBuchanana,teoriaJohnaMaynardaKeynesastanowi
głównąprzyczynęzłamanianiepisanejzasadyzrównoważonegobudżetu,która
obowiązywałaprzedlatami30.XXwieku.DlaBuchananapojawieniesiędługu
publicznegojestniepożądanenietylkozpowodówpodawanychprzezekono-
mistówgłównegonurtu,awięcniższejstopyinwestycji,wyższychstóppro-
centowych,wyższychpodatkówniezbędnychdopokryciawyższychkosztów
obsługidługuczywnajgorszymprzypadku–możliwościześlizgnięciasięwpu-
łapkęzadłużenia.Pojawieniesiędługupublicznegojestniepożądanezpowodów
moralnych,atakżetychakcentowanychprzezteorięwyborupublicznego.Dlatego
aspektypublicchoiceiwynikającaznichpotrzebaimplementacjikonstytu-
cyjnegoograniczenianakładanegonarząd(np.zrównoważonegobudżetu)jest
niezbędnazpowodunieuniknionegoponoszeniaciężarudługupublicznego
przezprzyszłepokolenia.
SamBuchananprzeszedłjednakpewnąewolucjęwswoichpoglądachna
zjawiskodługupublicznegoijegoimplikacjipolityczno-gospodarczych,zanim
doszedłdownioskówostatecznych.Poniżejprzedstawionosiedemgłównych
twierdzeńBuchananawyłaniającychsięzjegodziełzzakresudługupubliczne-
go
8.Sąto:obciążeniedługiempublicznym,negatywnywpływdługupublicznego
naformowaniesiękapitału,równoważnośćricardiańska,makroekonomiakey-
nesowska,trwałośćdługupublicznego,niemoralnośćzadłużaniaorazpoprawka
dokonstytucjiwpostacizrównoważonegobudżetu.
WedługBuchanana,podobniejakiwedługekonomistówklasycznych,
ciężardługupublicznegospadanaprzyszłychpodatników:„Istotądługupu-
blicznegojakoinstytucjifinansującejjestto,żepozwalaprzesunąćwczasie
kosztobecniefinansowanychprojektów.Dlapodatnikadługpublicznyoznacza
opóźnieniekoniecznościwniesieniadoSkarbuPaństwazapłatyzawykorzystane
zasoby”
9.Osoby,którepożyczająrządowi,awięcosoby,którezakupiąpapiery
skarbowe,nieponosząkosztówdługu.Wykupdługuprzezpaństwogwarantuje
posiadaczompapierówskarbowychdochodywpostaciodsetekzwpływów
zprzyszłychpodatków.Wynikastąd,żeciężardługumusispaśćnaprzyszłych
podatników.
8Zob.J.H.Tempelman:JamesM.BuchananonPublic-DebtFinance.„TheIndependentReview”,Winter
2007,Vol.XI,No.3orazJ.E.Alvey,JamesM.Buchanan:EthicsofPublicDebtandDefault.„Journal
ofMarkets&Morality”Spring2011,Vol.14,No.1.
9J.M.Buchanan:TheCollectedWorksofJamesM.Buchanan.LibertyFund,Indianapolis1999,s.358.
