Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DŁUGPUBLICZNYWPOGLĄDACHJAMESABUCHANANA…
21
publicznych.Uzasadniatostosowanieograniczeń(reguł)fiskalnych,czylitakich
rozwiązańinstytucjonalnych,któreograniczająnegatywnywpływwyborów
politycznychnafinansepubliczne.
GłównymcelemopracowaniajestprzedstawieniepoglądówJamesaBucha-
nana–wrazzichewolucją–naproblematykędługupublicznegoorazpowodów
zadłużaniasiępaństw,atakżeprezentacjajegopostulatównaturynormatywnej
dotyczącychtegozjawiska.
1.
Zasadazrównoważonegobudżetu
Fiskalneograniczeniaistniałydużowcześniej,nimzostałysformułowane
koncepcjepolitykifiskalnejopartejnaregułach.Ażdolat30.XXwiekupo-
wszechnieuważano,żerównowagamiędzywydatkamiadochodamipaństwa
tostannormalny,abraktakiejrównowagi,czylideficytbudżetu–tostan
anormalny(dokładnietakiegookreśleniaużytodoocenydeficytuwjednym
zpodręcznikówdofinansówpublicznychwXIXwieku)
4.Zrównoważeniebud-
żetubyłoniewątpliwiedobrąregułąpolitykifiskalnej,prostąikompleksowo
ujmującąproblem.Nieoznaczałoto,żerządysięniezadłużały.Wprostprze-
ciwnie–długpublicznyczęstoosiągałpokaźnerozmiary.PrzykładowowWiel-
kiejBrytaniiw1820rokusięgałon132%PKB.Jednakpaństwazazwyczajnie
zaciągałydługuw„dobrych”czasach.Długpublicznypojawiałsięwczasie
wojen,kiedywydatkipubliczneznaczniewzrastały,albowokresachinnych
katastrof(np.powodzi,zarazy,suszyitp.),gdygwałtowniespadaływpływy
państwaztytułupodatków
5.Deficytypowodowanebyłyrównieżtrudnościami
związanymiztworzeniemodpowiedniejbazydochodowejdlarosnącychwwa-
runkachszybkiegopostępucywilizacyjnegopotrzebwydatkowych
6.Mimopo-
wszechnegouznaniareguławyrażonawzrównoważonymbudżeciezostałazła-
manawlatach30.XXwieku,adeficytbudżetuekonomiścizaczęlipostrzegać
jakoinstrumentmogącypobudzaćgospodarkęwokresachrecesji.Dużyudział
wrozpowszechnieniusiętakiegopostrzeganiadeficytumiałangielskiekono-
mistaJohnMaynardKeynes–jedenznajwybitniejszychekonomistówXXwieku,
anastępniejegozwolennicyiapologeci.Wodniesieniudopolitykizrównowa-
żonychfinansówpublicznychzalecanejprzezekonomistówprzedwielkimkry-
zysem,wwydanejw1936roku–awięcwkrótceponajwiększymkryzysie
wświatowejgospodarce–Ogólnejteoriizatrudnienia,procentuipieniądza
7
napisał:„Zrobiliśmysiętakostrożni,dobrzesięzastanawiając,zanimobarczy-
mypotomnychciężaramifinansowymi(ł),żeniełatwonamjużuniknąćplagi
4L.Cossa:Początkinaukifinansów.E.WendeiSpółka,Warszawa1884.
5A.Rzońca:Paraliżującydeficyt.Zeszytnr1,FOR,Warszawa2008,s.17.
6A.Wernik:Finansepubliczne.Cele,struktury,uwarunkowania.PolskieWydawnictwoEkonomiczne,War-
szawa2011,s.178.
7J.M.Keynes:Ogólnateoriazatrudnienia,procentuipieniądza.PWN,Warszawa1956,s.56.
