Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Grzeczność
przytoczonąwksiążceKazimierzaOżogaDPolszczyznaprzełomuXXiXXI
wieku”:Student:Paniedoktorze,bardzoproszęowyznaczenieterminukolokwium.
Doktor:Niestety,teraztoniejestmożliwe.Student:Ależdoktorze,bardzonam
natymzależy.Doktor:Przepraszambardzo,powtarzam,toniejestterazmożliwe.
Student:Doktorze,niechsiępanztymprześpiinamjutrowyznaczy.
Podobnych(nie)grzecznościowychkwiatkówzhistoriimoichkontak-
tówzestudentamimamwarchiwumbardzowiele.Pomijamużyciepotocz-
nejibardzowtejrozmowieniegrzecznejformuły:Niechsiępanztymprześpi.
Chcęzwrócićuwagęnaopuszczaniesłowapanwzwrotachadresatywnych.
Zwracaniesiędokogoś:dyrektorze,doktorze,profesorze,wychowawco,szefie
jestbardzoprotekcjonalnie.Dopuszczalnemogłobybyćjedyniewsytu-
acji,gdyprzełożonymmłodegoprofesorajestprofesorstarszywiekiem,
gdydomłodziutkiegodyrektorazwracasiędużostarszywłaścicielfirmy
iwpodobnychokolicznościach.Jednakiwtedytakieokrojonedyrektorze
wciążbyłobypoufałeinienajgrzeczniejsze.Alewrelacjistudent-profesor,
uczeń-wychowawca,podwładny-przełożonytakiezachowaniejestwyklu-
czone!Takjakwykluczonesąsłowakurcze,sorry,kiedymogępaniązłapać,jak
sięwyrobię,toprzyniosęitp.,itd.,bosąoneprzedewszystkimsymptomem
brakuelementarnejwiedzyikulturyosobistej.
Grzecznieiskutecznie
18
Zachowaniagrzecznościowenależądoogólnieaprobowanychnorm
społecznych.Ktoś,ktoprzekraczatenormy,narażasięnaopinięosobyźle
wychowanej,nieobytej,niegrzecznej.Tracidobreimięijestwswychdzia-
łaniachnieskuteczny.Grzecznośćjestbowiempewnymrodzajemgry,więc
wszyscypowinnisięstosowaćdojejreguł,jeślichcąosiągnąćcel.
Grzecznościowestrategieprzybierająrozmaiteformyjęzykowe,aich
dobórzależyodwieluczynników.Jednymznichjeststopieńdystansumiędzy
uczestnikamikontaktusłownego.Jeślijesttodystansoficjalny,azwłasz-
czanierównorzędny,np.międzyprzełożonymapodwładnym,profesorem
astudentem,wykładowcamiapracownikamiuczelnianejadministracji,to
wszyscypowinnistaranniedobieraćneutralnesłowa.Niewolnobyćanizbyt
butnym,anizbytfrywolnym.
Przełożonymwwymianiezdańprzysługująpewneprzywileje,których
niemająpodwładni.Sątoniuansesłownewymagającejęzykowegosłuchu.
Wrozmowiezpracownikiemprzełożonymożeużyćsformułowania:Panie
Janie,chciałemsięupomniećoraport,alepracownik,gdymówiprzełożonemu,że
