Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
1.Stanbadań
Kwestiezwiązanezestanemsanitarnymiutrzymywaniemczystościwmia-
majądotejporyosobnegoopracowania,chociażzachowałysięnatentematbardzo
stachPrusKrólewskichXVI-XVIIIw.,mimożenależyuznaćjezaistotne
zpunktuwidzeniafunkcjonowaniadawnychorganizmówmiejskich,nie
bogateźródła.Problematykasanitarnabyławdotychczasowychbadaniachniemalcał-
kowiciepomijanaalboporuszanawograniczonymzakresie.Stanwiedzydotyczącytej
sferyżyciatrzebazatemocenićjakodaleceniezadowalający.
Wstarszejliteraturzeprzedmiotupojedynczeidośćogólnikowewzmiankiodno-
śniedoomawianychzagadnieńpojawiłysięwopisieElblągaautorstwaMichaelaGeorga
Fuchsaz1818r.,krótkiejhistoriiiopisieToruniasporządzonychw1832r.przezKarla
GotthelfaPrätoriusa1orazwdrugimtomiedziejówToruniaopublikowanymw1842r.
przezJuliusaEmilaWernickego(dostarczawielucennychinformacji,którychpróżno
szukaćwzachowanymmaterialeźródłowym)2.Natomiastniewieledobadańnadusuwa-
niemnieczystościzobszarumiastpruskichwniosłydwapochodzącezpoczątkuXXw.
przyczynki:bardzoogólnikowytekstWalteraStephanapoświęconyoczyszczaniugdań-
skichulicwXVIIstuleciuorazartykułJosephaKaufmannadotyczącystanusanitarne-
goGdańskawXVI-XVIIw.podejmującywcałościjedyniezagadnieniamedyczne3.
Przydatneokazałysięnatomiast:pracaPaulaSimsonanatematgdańskichwilkierzy,
monografiaMaxaFoltzapoświęconafinansomGdańskaodśredniowieczadopocząt-
kuXIXw.orazartykułBerthyQuassowski,wktórymznalazłysięogólneinformacje
outrzymywaniuczystościmiędzyinnymiwElbląguiToruniuwczasachśredniowie-
czaiuprogudobynowożytnej4.Słabobyłyreprezentowanewmonografiachwielkich
1M.G.Fuchs,BeschreibungderStadtElbingundihresGebietesintopographischer,geschichtlicherund
statisticherHinsicht,Bd.1,Elbing1818;K.G.Prätorius,Topographisch‑historisch‑statistischeBeschreibung
derStadtmornundihresGebietes,H.1-3,Torn1832.
2J.E.Wernicke,GeschichtemornsausUrkunden,DokumentenundHandschrifen,Bd.2,Torn1842.
3W
.Stephan,DanzigerStraßenreinigungim17.Jahrhundert,Mitt.d.Westpr.Gesch.ver.,3,1904,s.10;
J.Kaufmann,ÜberDanzigsSanitäts‑undMedizinalwesenim16.und17.Jahrhundert,Mitt.d.Westpr.
Gesch.ver.,4,1905,s.4-17,26-36.
4P
.Simson,GeschichtederDanzigerWillkür,(QuellenundDarstellungenzurGeschichteWestpreu-
Bens,Bd.3,Danzig1904;M.Foltz,GeschichtedesDanzigerStadthaushalts,(QuellenundDarstellun-
genzurGeschichteWestpreuBens,Bd.8,Danzig1912;B.Quassowski,ObrigkeitlicheWohlfahrtspfege
indenHansestädtendesDeutschordenslandes(Braunsberg,Elbing,Königsberg,Kulmundmorn)bis1525,
Zeitschr.d.Westpr.Gesch.ver.,60,1920,s.1-12;W
.Franz,KönigsbergerWillküren,Königsberg1928.
