Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Wstęp
kwestiisanitarnych48,ofinansowaniusystemówuprzątaniaulic49,jakrównieżobecno-
ściniechcianychzwierzątnatereniemiasta(zwłaszczabezpańskichpsówihodowa-
nychpoparcelachświń)50orazdotycząceopróżnianiakloak51.
Niewielenatomiastwniosłydośćogólnikoweipowierzchownepublikacjepoświę-
conehigieniewśredniowiecznychiwczesnonowożytnychmiastachangielskich52.
WięcejinformacjinatentematprzynosijedynieartykułWalteraKingaozasadach
postępowaniaznieczystościamiulicznymi(mierzwą,gnojem)wwarunkachniewielkie-
gomiasteczkaangielskiegonaprzestrzeniXVIIstulecia53.
2.Bazaźródłowa
Bazaźródłowaumożliwiającabadanianadsystemamiutrzymywaniaczystościwwiel-
kichmiastachPrusKrólewskichXVI-XVIIIw.jestdośćbogata.Dodyspozycjipozo-
stajewieleźródełrękopiśmiennych,przechowywanychwArchiwumPaństwowym
wGdańsku(aktamiastaGdańska,aktamiastaElbląga)iArchiwumPaństwo-
wymwToruniu,atakże(główniedruki)znajdującychsięwzasobachBibliotekiGdań-
skiejPolskiejAkademiiNauk.Podstawoweźródłamożnapodzielićnatrzygłówne
kategorie:1)aktynormatywneogłaszaneprzezwładzemiejskie;2)recesyordynków
i3)źródłarachunkowekamlarii.
Kwestiezwiązanezusuwaniemnieczystościniebyłyregulowaneobowiązującym
natereniePrusKrólewskichprawemkrajowym;zwodyprawachełmińskiegoprawie
wcale(pozaniewielomalakonicznymiprzepisamidotyczącymibrukowaniaulicizasad
budowaniaodpływówzposesji)dotychsprawsięnieodnosiły54.Równieżwniewiel-
kimstopniu(zaledwiejedenogólnikowyartykuł)problematykatabyłaobecnawkon-
stytucji,zwanejReformatioSigismundi,nadanejToruniowiprzezkrólaZygmunta
48D.Tilgner,SozialdisziplinierungundSozialregulierung.DiePoliceyordnungenfürSchleswig‑Holstein
von1636undfürdasAmtBergedorfvon1623,Hamburg1998;B.Dietz,UtopieundPolicey.Frühneuzeit‑
licheKonzeptioneneinesidealenOrdnungsstaates,Zeitschr.f.Hist.Forsch.,30,2003,s.591-617.
49I.Eberhardt,VandesstadeswegeneutgegevenundebetaltistStädtischerAlltagimSpiegelderStadt‑
rechnungenvonOsnabrück(1459-1519)(OsnabrückerGeschichtsquellenundForschungen,Bd.37,
Osnabrück1996.
50G.Wacha,TiereundTierhaltunginderStadt,sowieimWohnbereichdesspätmittelalterlichenMen‑
schenundihreDarstellunginderbildendenKunst[w:]DasLebeninderStadtdesSpätmittelalters,Wien
1980,s.229-260;Ch.Ernst,M.Schmandt,DasSchweinimHinterhof.StädtischeVer‑undEntsorgung
invorindustriellerZeit,nPolitischeÖkologie”,44,1996,s.20-22.
51F.Irsigler,A.Lassotta,BettlerundGaukler,DirnenundHenker.Außenseiterineinermittelalterlichen
Stadt.Köln1300-1600,München1998.
52L.Torndike,Sanitation,BathsandStreet‑CleaningintheMiddleAgesandRenaissance,nSpeculum”,
3,1928,s.192-203;E.L.Sabine,CityCleaninginmedievalLondon,nSpeculum”,12,1937,s.19-43.
53W
.King,HowHighisTooHigh.DisposingofDunginSeventennth‑CenturyPrescot,nSexteenthCen-
turyJournal”,23,1992,s.443-457.
54IusculmenseexultimarevisioneoderdasvollständigeCulmischeRecht,Danzig1767;PrawoStaro‑
chełmińskie1584(1394),red.W
.Maisel,Z.Zdrójkowski,tłum.A.Bzdęga,A.Gaca,Toruń1985.
