Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
1.Uczeniesięjakoprzedmiotbadań
sięjakoproduktodnosisiędookreślonegoefektu-zmianyzachowaniaczyrepre-
zentacjiświatazewnętrznego.Uczeniesięjakoprocesobejmujezespółdziałańpro-
wadzącychdozmianyzachowaniaczyreprezentacjiotoczeniaimazwiązektakże
zproceseminterakcjijednostkizotoczeniem(Illeris,2009).Przyjęciepierwszejper-
spektywywiążesięzodpowiedziąnapytanie,czyuczeniesięwystąpiło-zmianajest
dowodem,żetak19,podczasgdydrugiepodejściekładzienacisknato,cosiędzieje
podczasuczeniasięlubkiedyonozachodzi.
Istotnywkładwrozumienieproblematykiuczeniasięludziwniosłatakżesocjo-
logia,zwłaszczadwajejnurty,tj.interakcjonizmsymbolicznyispołecznykonstruk-
tywizm20.Ichwpływjestwidocznywteoriachspołecznychuczeniasię21.
Nurtinterakcjonizmusymbolicznegoprzyjmuje,iżludzieangażująsięwdziałal-
nośćspołeczną,bazującnaznaczeniach(symbolach)pozyskanychzeźródełspołecz-
nych,wtymwłasnychdoświadczeń.Zjednejstronyczłowiekuczysięsymboliodin-
nych,zdrugiejsąonekształtowanewwynikuichużywania.Wrezultacieuczeniasię
istosowaniasymbolijednostkarozwijaznaczeniadlaobiektówwswoimotoczeniu
społecznymitworzyswójumysł.Niejestonwięcstrukturą,leczraczejprocesem,
którywyłaniasięwefekciewysiłkówludziwkierunkudostosowaniasiędoswojego
otoczenia.Przedstawicielenurtu22zakładają,iżkoncepcjawłasnegonja”orazumysłu
sąwzajemniepowiązane.Podstawąnja”jestrefleksyjność,umiejętnośćpostawienia
sięwsytuacjiinnejosoby.Poczuciewłasnegonja”orazznaczeńkształtujesięwwy-
nikuinterakcjizinnymi(Dong,2008).Interakcjonizmsymbolicznywprowadzapo-
nadtoinnąistotnązperspektywyuczeniasiękategorię,interakcjęsymboliczną,która
odznaczasiępewnymicechami.Interakcja(działanie)jestkonstruowanawtrakcie
19Krytycytegopodejściawskazująm.in.,żezmianazachowaniamożemiećmiejscetakże
bezudziałuuczeniasię,jaknp.podczaswarunkowania-osobazmieniazachowanie,mimoiżnie
nastąpiłprzyrostwiedzy,umiejętnościczyzmianareprezentacjiświatazewnętrznego.Ujmowanie
uczeniasięjakoproduktujestbliskiebehawiorystom,podczasgdypsychologiapoznawaczatrak-
tujejejakoproces.Zob.Smith(2003).
20Glińska-Neweś(2007)opróczinterakcjonizmusymbolicznegowymieniatakżeinneźródła
inspiracjidlateoriiuczenia,istotnychjednakdlaorganizacyjnegouczeniasięizarządzaniawie-
dzą.Sątoteoriakonfliktu,tradycjautylitarno-racjonalna,socjologiaDurkheimowskaipostmo-
dernizm.Zewzględunato,iżwtejpracynaciskjestpołożonynauczeniesiępracowników(awięc
jednostekworganizacji),pozostałeparadygmatysocjologiipominięto.
21Wymienionewpodrozdziale2.1przykładoweteoriespołeczneuczeniasięzostałyopra-
cowaneprzezprzedstawicieliróżnychdyscyplinnaukowych(np.teoriaspołecznegouczeniasię
BanduryczykoncepcjasocjokulturowaWygotsky’egoprzezpsychologówateoriasytuacyjne-
gouczeniasięLaveiWengeraodpowiednioprzezantropologiinformatyka)zwyraźnymjednak
wpływemsocjologiiijejnurtu-społecznegokonstruktywizmu,atakżekonstruktywizmuwpsy-
chologiipoznawczej(więcejnt.różnychodmiankonstruktywizmuwartykuleWendlia,2013).
Wybraneteoriespołeczneuczeniasięprezentujepodrozdział2.3.
22ZaczołowychprzedstawicielinurtuuważasięMeada,Blumera,GoffmanaczyKuhna
(Dong,2008),choćźródłeminspiracjibyłym.in.praceDeweya(Mróz,2014a).
