Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
1.IRLANDIAPółNOCNA–PROWINCJAzPRzeSzłOśCIĄ
irlandzkiejodmianyjęzykaGaeliclubGoidelic,zgrupyjęzykówceltyckich,
doktórychnależyteżScotishGaeliciManx).Trudnobyłozatemoczekiwać,
żeprotestanci,mającywieledostraceniapodwzględemstatusuekonomicz-
negoispołecznego,zacznąpoważnierozważaćperspektywęobywatelstwa
drugiejkategoriiwtakimpaństwie.WIrlandiiPółnocnejwciążbyliwwięk-
szościicieszylisięlicznymiprerogatywamipolitycznymi.Broniącstatusquo
(awięcod1921rokupodziałuwyspy),nietylestawalimężniewwalceodok-
trynyswojejkonfesji,ilechronilinabyteprawaiprzywilejepolityczne.
Wartowrócićjeszczedotzw.pogromówludnościkatolickiejwIrlandiiPół-
nocnej(m.in.„krwawejniedzieli”wBelfaściew1921roku),któretowarzyszyły
okrutnymwydarzeniomwojnyangielsko-irlandzkiej,apotemwojnydomo-
wejwpołudniowejczęściwyspy.Konteksttychnapaścibyłzwyklezłożony
iczęstoprotestanciodpowiadalinawcześniejszeprowokacjelubzamachyze
stronypartyzantówrepublikańskich(IRA).Tezkoleimiałystanowićzemstę
zakrzywdydoznanedotądzrąkbrytyjskichoprawców.Itakdalej–błędne
kołoprzemocyinienawiścinapędzałokolejneniepokojenatleetnicznym
iwdużymstopniutakżeekonomicznym,nacoistotnywpływmiałabardzo
trudnasytuacjanarynkupracypozakończeniupierwszejwojnyświatowej.
Jejofiaramibyliprzedewszystkimnajsłabiejwykwalifikowaniinajgorzej
traktowaniprzezprotestanckichpracodawcówkatolicy,jednakzczasemkry-
zysświatowydotknąłcałąklasęrobotniczą(głównieBelfastu),bezwzględu
nawyznanie28.
Nato,cowydarzyłosięwIrlandiiPółnocnejwdrugiejpołowieXXstulecia,
olbrzymiwpływmiaływięcrozwarstwieniaspołeczno-ekonomiczne,atakże
konfliktlojalnościetniczno-narodowych,wciążjednakwielubadaczom
ikomentatoromłatwiejposłużyćsięmatrycąwyznaniowąiująćtheTroubles
wramysporuprotestancko-katolickiego.Tymczasemtrzebapamiętać,że
protestantikatolikwkontekścieulsterskimtowłaśniewpierwszejkolejno-
ści(uproszczone)ujęciatożsamościetniczno-narodowej29,aniekonfesyjnej
(totakże,alewmniejszymstopniu).ZanimzajmiemysięsamymKonfliktem
trzydziestoletnim,wartojeszczezwrócićuwagę,jakkształtowałysięlosytych
tożsamości,jak–napoziomiecałychnacjiispołeczności–władze(oficjalne
lubnieoficjalne,takiejakKościółkatolickiwRepubliceIrlandii)wprowadzały
określonenarracje,którewpływałynaświadomośćobywatelskąipostawy
wobecinstytucjipaństwowych,atakżeposzczególnychmniejszościoraz
większości.Lata1922–1968tookresnietylkopodziałunawyspie,aletakże
istotnychinterakcjimiędzytyminarracjami,aniebagatelnąrolęwichkształ-
towaniuodegraławciążżywozainteresowanalosemcałejIrlandiiWielka
Brytania.
28Zob.R.F.FOSTeR:ModernIreland1600-1972…,s.556.
29Zob.J.MCEVOY:ThePoliticsofNorthernIreland…,s.8.
