Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.JeDNAWYSPA,DWIeIRLANDIe
23
osobnegopaństwazodrębnymparlamentem26.Uchwalonaprzezparlament
wLondynieUstawaorządzieIrlandiiz1920roku(TheGovernmentofIre-
landAct1920)powołałaodrębnyparlamentwUlsterze,przewidującpodział
wyspy,któryzostałprzeprowadzonynamocytejżeustawy3maja1921roku.
Zapiswtraktaciepokojowymz6grudnia1921rokustanowiący,żeIrlan-
diaPółnocnamaprawosamapodjąćdecyzjęoswojejprzyszłości,byłwięc
wgruncierzeczybałamutny.Obiestronymusiałyzdawaćsobiesprawęztego,
żelosspornegoobszarujest–nawetjeślijeszczeniedeiuretojużdefacto–
przesądzony,tymbardziej,żekościąniezgodyuczyniononieUlster(skła-
dającysięzdziewięciuhrabstw),ajedyniesześćzjegohrabstw,wktórych
mniejwięcejdwietrzeciepopulacjistanowiliprotestanci.NamocyTraktatu
angielsko-irlandzkiegopowołanospecjalnąKomisjęGraniczną(ang.The
IrishBoundaryCommission,irl.CoimisiúnnaTeorainne),którejzadaniem
byłoszczegółoweustalenieprzebiegugranicymiędzyWolnymPaństwem
IrlandzkimaIrlandiąPółnocną.Komisjadziałaławlatach1924–192527.Sześć
hrabstwUlsteru–przezrepublikanównieakceptującychpodziałunazywane
SixCounties,aoficjalnieNorthernIreland–stałosięw1922rokunamniejszej
zWyspBrytyjskichjedynymterytoriumadministracyjnie,anietylkosymbo-
licznie,podległymLondynowi.Trzebajednakdodać,żeIrlandiaPółnocna
uzyskałaodmomentupowstaniastatusautonomicznejprowincjiwramach
ZjednoczonegoKrólestwaidopierokilkalatpowybuchuKonfliktutrzydzie-
stoletniego(akonkretniew1972roku)Londynograniczyłtęautonomię,tłu-
maczącswojądecyzjęwzględamibezpieczeństwa.
1020Jednawyspa,dwieIrlandie
PodziałIrlandii,nazywanyteżjejrozbiorem(ang.partition),okazałsię
wyjątkowotrwały.Ponadtozapoczątkowałprocesy,którestopniowokon-
solidowałyczywręczintensyfikowałyrozbieżnościmiędzymieszkańcami
północyipołudnia,awkażdymrazieobuwiększościnadającychtonpoli-
tycewBelfaścieiDublinie.NawzajemnestosunkiIrlandiiPółnocnejiWol-
negoPaństwaIrlandzkiego(potemÉire,awkońcuRepublikiIrlandii)istotny
wpływmiałaprzedewszystkimsytuacjaspołeczno-politycznauwiększego
sąsiada.PostawęunionistówwUlsterze(awłaściwiewjegopółnocno-
-wschodniejczęści)możnawdużejmierzeinterpretowaćjakoreakcjęna
bezkompromisowykurskolejnychrządówirlandzkich,którejednoznacznie
definiowałytożsamośćnowopowstałegopaństwajakogaelicko-katolicką(od
26Zob.J.MCEVOY:ThePoliticsofNorthernIreland.Edinburgh,EdinburghUniversity
Press,2008,s.26.
27Zob.ibidem,s.28.
