Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
CzęśćI.Teoretycznepodstawyasertywności
zewnętrznego,stanowioparcieinajbezpieczniejszyrodzajschronienia,daje
możliwośćwszelkiej„wymiany”zinnymiludźmi(np.emocjonalnej,duchowej
czyusługowej)(P.Fijewski1993,s.49).Bardzoważnejest,abyczłowiekjasno
określiłswojeterytoriumpsychologiczneistałnastanowiskuobronyswoich
prawwkontaktachinterpersonalnych.Jeżelibowiemtegonieuczyni,pozwoli,
abyinniwyznaczylimurolę,jakąmapełnićwżyciu,iwtensposóbpozbawisię
prawadobyciasobą.
Asertywnośćopierasięzatemnaprzyznaniukażdemuczłowiekowiprawa
dozachowaniaswejniepowtarzalnościinazałożeniu,żeinniludziesązdolni
uszanowaćjegoodrębność,gdyonsamstworzyimszansę,abymogligopoznać
izrozumieć(M.Dziewiecki2000,s.88–89).
1.POJĘCIEASERTYWNOŚCI
Pojęcie„asertywność”pochodzizjęzykaangielskiego.Przymiotnikasser-
tiveoznaczawtymjęzykuwyrażanielubtendencjędowyrażaniazdecydowa-
nychsądóworazwymagań,jakrównieżwykazywaniewiaryizaufaniawewłas-
nezdolności.Czasownikassertmazaśdwagłówneznaczenia,tj.upominanie
sięoswojeprawaorazdeklarowanie,zaświadczanieoprawdzie,niewinności
czyposiadanychuprawnieniach.Znaczeniateskładająsięnatowszystko,co
wpsychologiiokreślasięmianem„asertywności”(M.Oleś1998,s.13).Zuwa-
ginatrudność,jakąniesiezesobądosłownetłumaczenieangielskiegookreśle-
nia,używasięgowPolscewwersjioryginalnej.
Definiowanieasertywnościrodziwielekontrowersji.Dotychczasowepróby
określenia,czymjestasertywność,niedająjednoznacznejodpowiedzinato
pytanie.Problemyirozbieżnościwrozumieniuiokreśleniupojęcia,czyteż
zjawiska,wynikajągłówniezodmiennościpodejśćteoretycznych.
Badaczereprezentującybehawioralnepodejściedefiniująasertywność
wkategoriachwyuczonychumiejętności,sprawnościlubukształtowanychna-
wykówasertywnegoreagowaniawróżnychsytuacjachspołecznych,podczas
gdywpodejściukognitywnymbądźbehawioralno-kognitywnympodkreślasię
rolęzmiennychkognitywnychwgenerowniugotowościdozachowańasertyw-
nych(J.Mączyński1991,s.620–623).
PrzykładembehawioralnegorozumieniaasertywnościjestdefinicjaA.R.Ri-
chaiH.E.Schroedera(1976).Autorzy,wprowadzającdopojęciaaspektzależ-
nościodsytuacji,ujmująasertywnośćjakozłożonąumiejętnośćposzukiwania,
utrzymywaniaorazpowiększaniawzmocnieńpozytywnychwrelacjachinter-
personalnychpoprzezwyrażaniewłasnychuczuć,pragnieńiwymagań,
wsytuacjachwktórychjednostkanarażonajestnautratęwzmocnieńpozytyw-
nych,anawetkarę.
Z.B.Gaś(1984,1994),nawiązującdopoglądówC.B.BakkeraiM.K.Bak-
ker-Rabdau(1981),wiążeasertywnośćzkoncepcjąterytorialnegofunkcjono-
