Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
MikołajBarczentewicz
dominująwspółcześniewpaństwachdemokratycznychipraworządnych.Jestbowiem
rzecząoczywistą,żeocenaczegoś,comiałomiejsceprzeszło60lattemu,musizostaćzre-
latywizowanadostandardówwówczasobowiązujących,wtymzwłaszczadorzeczywistej
woliorazcelów,jakiestawiałsobieówczesnyprawodawca[ł].
Uzasadnieniedecyzjiinterpretacyjnejprzezjejrzekomąnoczywistość”jestbardzo
charakterystycznedlaoryginalizmu.Wieluprominentnychprzedstawicielitego
nurtuzwykłotwierdzić,żeoryginalizmstanowijedynymożliwysposóbwykładni.
Przykładowo,takiegostanowiskausilniebronizperspektywyintencjonalistycznej
StanleyFish(Fish,2008:1143).
Pozostawiającjednaknabokuargumentzoczywistości,przejdźmydointeresującej
tezy,któramożeangażowaćsądpostroniedośćkontrowersyjnegostanowiskana
grunciefilozofiijęzyka.Parafrazującwypowiedźsąduwterminologiiwspółczesnej
semantyki,sądzdajesięuważać,żezawartośćsemantycznawypowiedzi,którąjest
tekstprawny(nliteralnebrzmienieprzepisów”),jestdeterminowanaprzez(innymi
słowy:zawierawsobie)szerokikontekstwypowiedzi.Jesttotezabardziejradykalna
niżpoglądykontekstualistównagrunciepragmatykiczyteoriaintention-sensitive
semanticsAndreasaStokke3.Możliwejednak,żesądniemiałnamyśli,żeintencja
historycznegoustawodawcywyznaczaliteralnebrzmienieprzepisu,leczjedynie,że
incydentalniewtymkonkretnymprzypadkuwykładniazatrzymującasięnaliteralnym
brzmieniuprzepisujestwspieranaprzezodwołaniedoceluiwoliustawodawcy.
Niezależnieodtego,którerozumienieuzasadnieniadecyzjiinterpretacyjnejsądu
jestprawidłowe,sądwydajesiępostępowaćzgodniezmetodologiąoryginalizmu
pierwotnychintencji.Gdybysądzastosowałoryginalizmpierwotnegoznaczenia,
nieinteresowałabygowolaanicelustawodawcy,ajedynieznaczenie,jakiepo-
wszechniemożnabyłoprzypisaćsłowomużytymwdekreciePKWNwmomencie
jegoprzyjęcia.Sądbezsprzeczniepoświęcadużouwagiintencjihistorycznego
ustawodawcy,cojestcharakterystycznedlaprzynajmniejniektórych,starszych
wersjioryginalizmupierwotnychintencji
4
.Jednocześniesądgotówjestodrzucić
wcześniejszeorzecznictwosądówadministracyjnych,wtymsąduwyższejinstancji
-NSA,uznając,żewykładniadekretuPKWNwnimprzyjętajestbłędna.Jestto
kolejnywyznacznikkonsekwentnegooryginalizmu5.
3Niewchodzącwszczegóływspomnianychteorii,dopuszczająonewzbogaceniezawartości
semantycznejointencjeautorapotrzebnedookreśleniadesygnatówterminówtakichjakntu”,ndziś”,
non”,ntamto”itp.Niespotykasięjednakpoglądu,żemotywacjaautorawdokonaniuwypowiedzi
powinnabyćuznanazaelementjejzawartościsemantycznej(literalnegobrzmienia),atowłaśnie
zdajesiętwierdzićsąd(Korta,Perry,2011;Stokke,2010).
4Nowyoryginalizm,tzw.oryginalizmpierwotnychintencjiKeithaWhittingtonaczyStanleya
Fishaniekoncentrujesięnaceluiwoliustawodawcywrozumieniusądu,leczjedynieintencji
znaczeniowej,tj.intencjinadaniakonkretnegoznaczenia.Różnicamożewydawaćsięnazbyt
subtelna,leczmaonaszczególneznaczeniewdyskusjinatematoczekiwanychzastosowańaktu
prawnego-nowioryginaliścipierwotnychintencjiodrzucająpogląd,żeinterpretatorzwiązanyjest
oczekiwaniamihistorycznegoprawodawcycodotego,jakmabyćstosowanyaktprawny.
5SędziaAntoninScalianależydooryginalistów,którzywpewnychprzypadkachdopuszczają
pierwszeństwoprecedensunadpierwotnymznaczeniemtekstu.OstrokrytykujegozatoRandy
Barnett(Barnett,2006).
