Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
COJESTNIEZWYKŁEGOWTRANSFORMACJIUSTROJÓWSPOŁECZNYCH?
15
onnowewłaściwościwyjątku.Sądzę,żewybórjednejznichniepowinien
sięłączyćzodrzuceniemdrugiej.Nadmiernymuproszczeniemjesttrak-
towaniebądźtoistnieniawyjątkowości,bądźtoistnieniatypowości,jako
wystarczającejprzesłanki,któramaprzesądzićotym,czywybierzemy
jedną,czydrugąperspektywę.Niewątpliwiewprzypadkuosobliwości
pierwszym,prawieodruchowymdziałaniempowinnobyćposzukiwanie
ichdystynktywnegosensubądźtopoprzezstosowanieprocedurhermeneu-
tycznych,bądźtopoprzezbadanieichstruktury.Alewartoteżzapytać,czy
osobliwościpozostająwjakichśzwiązkachzotoczeniem,bonietypowa
naturaowychobiektówwcalenieprzesądzaoichwyizolowaniu.Takie
powiązaniamogąistnieć,arównieżichcharaktermożebyćnietypowy.
Iwdodatkurelacjezotoczeniemmogąnadawaćosobliwościomnowewła-
ściwości.Zkoleiwprzypadkutypowychprocesówistosunkówspołecz-
nychpierwszymioczywistymprzedsięwzięciembadawczymjestszukanie
ogólnychzwiązkówiznaczeń,jaktoczyniklasycznateoriaspołecznaod
chwiliswoichnarodzin.Anużbadaneukładyfunkcjonująwklasycznych
iodpornychnaosobliwe„infekcje”formach.Niemniejjednakwartobyć
uwrażliwionymrównieżnaosobliwości,ponieważmogąoneoddziały-
waćnabadanyukładwjakiśnietypowysposób.Dopókiniewykluczymy
takiegopowiązania,ichpomijaniejestkrokiemprzedwczesnym.
Dlawieluautorówszukanie„typowości”stanowiistotępoznanianauko-
wego.TakutrzymujemiędzyinnymiLudwigvonBertalanffy,zwolennik
perspektywysystemowejwnaukachspołecznych:„Naukęrozumiemy
jakoprzedsięwzięcienomotetyczne,czyliniejakoopisanieosobliwo-
ści,leczjakoporządkowaniefaktów,szukanieuogólnień.Gdywstępnie
przyjmujesiętedefinicje,wydajesię,żemożnazpewnościąstwierdzić:
naukispołecznetonaukiosystemachspołecznych.Dlategotrzebabędzie
stosowaćdonichpodejściewynikającezogólnejnaukiosystemach”
(Bertalanffy1984,s.232).Wdwudziestymwiekupojawiłysięrównież
biegunowoodmienneujęciateoretyczne,któreupatrująistotybadanego
zjawiskawjegoniepowtarzalnejformie,wjegowyjątkowości.Sątocho-
ciażbykoncepcjehermeneutyczneorazniektórenurtyantropologiikul-
turowej.Wostatnimczasiewtymkierunkuzmierzająrównieżniektóre
nurtypostmodernistyczne.Napodkreśleniezasługujewszakżefakt,żedo
głosudochodząteżteorie,którepróbująrozprawićsięzradykalizmem
skrajnychujęćteoretycznychlubgodzićje–międzyinnymiwłaśniena
gruncieperspektywysystemowej.
Znakomitąilustracjąmożejeszczeniepróbygodzeniaobydwupodejść,
alejużwłączaniaosobliwościworbitęwyjaśnieńodwołującychsiędo
typowości,cooznaczazerwaniezpraktykąignorowaniawyjątków,jest
teoriapola,którejautoremjestPierreBourdieu.Wjednejzeswoich
