Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JózefFrąckowiak
III.KATALOGADRESATÓWNORMPRAWA
PRYWATNEGOIPROPOZYCJAJEGO
USYSTEMATYZOWANIA
Adresatemnormyprawaprywatnegomożezasadniczobyćpojedynczyczłowiekoraz
różnieukształtowanegrupyludzi,którzywspólnierealizująokreślonecele.Nawet
pobieżnaanalizawskazuje,żeinniodosobyfizycznejadresacinormprawaprywat-
negotogrupabardzozróżnicowana.Napierwszyrzutokawydajesię,żepozostali
adresacinormprawaprywatnegotojednostkiorganizacyjne.Możnajednakłatwo
wskazaćadresatównormprawaprywatnego,takichjakorganyosóbprawnych,które
niejednostkamiorganizacyjnymi,orazinnejeszczetworyspołeczne.Wkonse-
kwencjijeszczerazwyraźniepodkreślićnależy,żeadresacinormprawaprywatnego
mogąbyćujęciwtrzechgrupach:1)osobyfizyczne(pojedynczyludzie);2)jednostki
organizacyjneoraz3)inniadresacinormprawaprywatnego.Poniżejpróbakrótkiej
charakterystykitychtrzechpodstawowychgrupadresatównormprawaprywatnego.
Ad1.Człowiekjakoadresatnormyprawnejjest,ujmującrzeczhistorycznie,
pierwotnyminiewątpliwiepodstawowymadresatemnormprawaprywatnego.To
takżeczłowiek,jakoistotarozumiejącazakazyinakazy,ostatecznieteżwystępujejako
reprezentantjednostekorganizacyjnych.Niemarównieżproblemówzjegoidenty-
fikacją,chociażnieulegawątpliwości,żeczłowiekjakoadresatnormyprawapry-
watnegowystępujewpostacikonstrukcjiprawnejnazwanejnosobąfizyczną”.Osoby
fizyczne,chociażstanowiąnajliczniejszągrupęadresatównormprawaprywatnego,
grupąwyjątkowojednolitą.Ustawodawcanieposługujesięokreśleniemnczłowiek”,
leczstworzyłnormatywneokreślenienosobafizyczna”.Określeniemnczłowiek”
ustawodawcaposługujesiętylko,abystwierdzić,żekażdyczłowiekodchwiliuro-
dzeniaposiadazdolnośćprawną24.Określenienosobafizyczna”utrwaliłosięwjęzyku
prawnymorazprawniczymjakosynonimczłowiekaiczęstozapominasięotym,że
człowiekwznaczeniupsychofizycznymispołecznymjesttylkosubstratemkonstruk-
cjiosobyfizycznej.Odczasówrewolucjifrancuskiejwnaszymkręgukulturowym
każdaosobafizycznamawzasadziejednakowązdolnośćprawną.Pozasytuacjami
krańcowymi,tj.odkiedyuznajemygozaadresatanormyprawnejorazkiedyprze-
stajenimbyć,współcześnieniemaproblemówzuznaniemczłowiekawystępującego
wustawiepodpostaciąosobyfizycznejjakoadresatanormyprawnej.Ustawabar-
dzoprecyzyjnieustalajegosytuacjęprawną,przyjmując,żekażdyczłowiekmożebyć
podmiotemwzasadziekażdegostosunkuprywatnoprawnego25,orazwskazuje,kiedy
24Zob.przepisart.8§1k.c.,którystanowi:nKażdyczłowiekodchwiliurodzeniamazdolność
prawną”.
25Historycznierzeczujmując,niewszyscyludziebylitraktowaniwprawieprywatnymjedna-
kowo.Zob.T
.Giaro[w:]W
.Dajczak,T
.Giaro,F
.LongchampsdeBérier,Praworzymskie.Upodstaw
prawaprywatnego,Warszawa2014,s.183in.Dopieroodczasówrewolucjifrancuskiejwnaszymkręgu
kulturowymprzyjmujesię,żekażdyczłowiekniezależnieodnarodowości,koloruskóryczywyznania
46