Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Klasyfikacjapodmiotów(adresatównorm)prawaprywatnego
opracowaniuobawspomnianewyżejokreślenianosobaustawowa”inpodmiotusta-
wowy”będąpomocneprzyklasyfikacjiadresatównormprawaprywatnego.Zanim
podjętazostaniepróbabliższegousystematyzowaniapodmiotów(adresatów)norm
prawaprywatnego,należyustalićważnąkwestięwstępną.
II.CZYKATALOGADRESATÓWNORMPRAWA
PRYWATNEGOJESTZAMKNIĘTY?
Natoproste,postawionewyżejpytanie,odpowiedźniejestjednoznaczna.Jeżeli
odpowiedziposzukujemywokreślonymmomencieczasowym,tonależystwierdzić,
żedasięustalić,kogoustawodawcaczyniadresatemnormprawaprywatnego.Jeżeli
jednakpopatrzećnapolskieprawoprywatnewokresieostatnich70latach,towyraź-
niewidać,żekatalogadresatówulegałzmianie.Doczasuwejściawżyciekodeksu
spółekhandlowychadresatównormprawaprywatnegousiłowanosprowadzićtylko
doosóbfizycznychiprawnych.Pozostałychadresatów,atakichniewątpliwiedało
sięzidentyfikować,uznawanozarzekomepodmioty,wktórychzawszepodmiotem
byłytworzącejeosobyprawnelubfizyczne22.Kodeksspółekhandlowychwprowa-
dziłhandlowespółkiosoboweikapitałowespółkiworganizacji,którymprzyznano
zdolnośćprawną,niezaliczającichdoosóbprawnych.Prawospółdzielczeprzyznało
uprawnieniedozaskarżaniauchwałwalnegozgromadzeniazarządowi,akodeksspó-
łekhandlowychtakieuprawnieniedoskarżeniauchwałzgromadzeńspółekkapitało-
wychprzyznałzarządowiiradzienadzorczej.Tedziałaniaustawodawcydoprowadziły
dokoniecznościposzerzeniakataloguadresatówopodmioty,którychniemożnabyło
zaliczyćanidoosóbfizycznych,anidojednostekorganizacyjnych.Uwzględniając
perspektywęhistoryczną,należyprzyznaćracjętwierdzeniu,żekatalogpodmiotów
prawacywilnegorównietrudnozamknąćjakkatalogumów.Trzebaprzytymstwier-
dzić,żestronymogąkonstruowaćumowęwsposóbdowolny,jednakograniczone
art.58k.c.Natomiastustawodawcaniemawłaściwieżadnychograniczeńpozakry-
teriumbyciaracjonalnym.Łatwowięckreujekolejnegrupyadresatównormprawa
prywatnego,nieprzestrzegającprzyjętychwcześniejzałożeń,alekierującsiępotrzebą
ochronyróżnychinteresów23.Powtórzyćnatomiastnależy,żejeżelibierzemypod
uwagęaktualnystanprawny,toustaleniekręguadresatównormprawaprywatnego
jestmożliwe,orazpodjąćpróbęusystematyzowaniategokręgu,pamiętając,żeusta-
wodawcamożewprzyszłościdokonaćwnimzmian.
22S.Grzybowski,Kilkauwagorzekomychpodmiotachstosunkówcywilnoprawnych,SC1976/XXVII,
s.3;Z.Radwański,Zarysczęściogólnejprawacywilnego,Warszawa1979,s.152.
23Oskalitegoprocesumożeświadczyćradykalnywzrostliczbyadresatównormprawaprywat-
nego,którymprzyznajesięszczególnązdolnośćsądową,odkilkuprzypadkóww1958r.dokilkunastu
w1986pokilkadziesiątaktualnie;zob.M.Dziurda,Szczególnazdolność...,s.51.
45