Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MAREKMICHALSKI
MIĘDZYMODERNIZACJĄAIMITACJĄ,
CZYLIOROLIPRAWAHANDLOWEGO
WPROCESIEUNOWOCZEŚNIANIAPOLSKI
I.TYTUŁEMWPROWADZENIA:
UWAGIOFUNKCJACHPRAWAHANDLOWEGO
WOGÓLNOŚCI
Poziomrozwojuistopieńzaawansowaniaprawahandlowegojestbezwątpienia
obiektywnymmiernikiempoziomurozwojuekonomicznego,aletakżeispołecznego,
awkonsekwencjicywilizacyjnegospołeczeństwadanegokraju.Wróżnychokresach
poziomtenkształtowałsięróżniewzależnościodbardzowieluczynników:politycz-
nych,gospodarczych,geograficznych,technologicznych,demograficznych,aleikul-
turowychorazhistorycznych.Prawomożebyćzatemczynnikiemwspierającymczy
nawetkatalizującymrozwójgospodarczyiunowocześnianiepaństwa,chociażmoże
teżpoprzezswojąanachronicznąstrukturęhamowaćtakieprocesy,przyczyniając
siędoutrwalaniazapóźnieniacywilizacyjnego.
WswojejkoncepcjisystemówświatówI.Wallersteinzauważa,żewgospo-
darceświeciesuwerennepaństwaprzyznająsobiewładzęprzynajmniejwsied-
miuobszarach:a)państwaustalajązasadydotyczącetego,wjakisposóbinajakich
warunkachtowary,kapitałipracamogąprzekraczaćichgranice;b)tworzązasady
dotycząceprawwłasnościwobrębiepaństwa;c)ustalajązasadydotyczącezatrudnie-
niaiwynagrodzeniapracowników;d)decydują,jakiekosztymusząbyćpokrywane
przezfirmy;e)decydująotym,jakiegorodzajuprocesygospodarczemogąpodlegać
monopolowiiwjakimstopniu;f)nakładająpodatki;g)gdyfirmymającesiedzibę
wobrębieichgranicdotknięteprocesamizewnętrznymi,mogąwykorzystaćswoją
władzęnazewnątrz,abywpływaćnadecyzjeinnychpaństw1.Rzucasięodrazu
woczyfunkcjaprawadziśgospodarczego,wcześniejhandlowegojakozasadni-
czazpunktuwidzeniaorganizacjiiwspieraniarodzimychprocesówwytwórczych,
ipodnoszeniaichkonkurencyjnościwobecinnych,tj.odbywającychsięnazewnątrz.
1Por.I.Wallerstein,Analizasystemówświatów.Wprowadzenie,Ebook.Wirtualo,s.54.
96