Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Rozdział1.Wokółpojęcia„sonorystykimuzycznej”
wielokrotniepodawanawwątpliwość.Wydajesięjednak,żekomentatorzy
zbytłatwozapominaliozawartymwautorskiejdefinicjiprzysłówkunczy-
sto”,któryzdecydowaniedookreślawyemancypowany,zautonomizowany
charakterowegobrzmienia,przyjednoczesnymograniczeniuznaczenialub
naweteliminacjitradycyjniepierwszoplanowychelementówdziełamuzycz-
nego.PozatymsamChomińskidoskonalezdawałsobiesprawęzumowności
stworzonegoprzezsiebiepojęcia44.
Zwątpliwościterminologicznychodnośniesonorystykizrodziłysięzatem
pojęciaalternatywne,jaknaprzykładpropagowanyprzezBogusławaScha-
efferabruityzm(odlebruit=hałas,szmer),terminwywiedzionyztradycji
włoskiegofuturyzmu,którySchaefferuznałzaszczególnierewitalizowany
wlatach60.,gdykompozytorzynwyszlizzałożenia,żemuzykawymaga
zrewolucjonizowaniasamegozasobumateriałowego”45.ZdaniemSchaeffera
nbruityzmzdobyłwPolscewyjątkowąpopularnośćwśródkompozytorów
iprzezdłuższyczasspełniałpodobnąrolęstylu«manierycznego»comię-
dzywojennyneoklasycyzm”46.
Zdrugiejstrony,BogusławSchaeffer,poproszonyprzezautorkętejksiąż-
kiopróbęwłasnejdefinicjisonorystyki,obdarzyłjąnajszerszymbodajwca-
łejpolskiejliteraturzemuzykologicznejznaczeniem.Jesttozatemmetoda
twórcza,
[...]którastoinaantypodachmuzykiwcześniejszej,tej,którąpoznajesięiuprawia
podzieńdzisiejszywpraktycekompozytorskiej,azatemniemaonanicwspólnego
zharmonią,kontrapunktem,polifoniąiustalonymiformami.Myślę,żezjawisko
sonorystykizachodzitam,gdzietwórcapracujejakonowator,którywszystkie
dawnekanonyodrzucaistarasięzmuzykiwydobyćnowewłaściwościestetyczne,
słowem—świadomieunikakontaktuzdoświadczeniamiwcześniejszychkompo-
zytorówitworzywłasnemetodypracy,dziękiktórejmuzykajawisięjakonowa
konstrukcjaformalnaimateriałowa47.
WdefinicjipowyższejpodkreśliłzatemSchaefferawangardowyaspekt
technikisonorystycznej,jejnowatorski,opartynanowymtypieinwencji
rys,któryodpowiadaosobistejestetycetwórczejkompozytora.Choćwswej
wypowiedziniewspominałbezpośrednioobrzmieniu,towjegopraktyce
twórczejczęstopojawiasięwątekkojarzonyzeświatem”sonorystyki”—
idearozwijanianowychtypówfakturyibarwy.
Popularnośćpojęciansonorystyki”sprawiała,żewrodzimejliteraturze
muzykologicznejpodnoszonoteżproblemzagrożenia,jakiewywołujeużywa-
niegojakobezpośredniegozamiennikadlapojęciankolorystyki”,coprzecież
44JózefM.Chomiński,MuzykaPolskiLudowej,s.127.
45BogusławSchaeffer,MałyinformatormuzykiXXwieku,Kraków:PWM1987,s.29.
46Ibidem,s.30.
47BogusławSchaeffer,listdoautorki,s.1–2.
