Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.Badanianadchłopskimibuntamiwkontekściepolskim
23
Wartotakżewskazaćproblemróżnychformchłopskiegooporu,który
stałsięistotnączęściąbadańetnografów,jaknp.wpracachBohdanaBa-
ranowskiego
53
,JózefaBurszty
54
,FranciszkaKotuli
55
.WprzypadkuBara-
nowskiegonależyjednakzaznaczyć,żewpracachpopularyzatorskichodda-
wałonstosownytrybutobowiązującymstalinowskimdogmatom.Wgronie
etnografów,podobniejakwśródhistoryków,zainteresowaniechłopskimi
buntamiczyoporemodlat60.corazbardziejzastępowanebyłonmaterial-
nymparadygmatembadaniawsi”,wktórymdominującąrolęodgrywały
rozważanianatematkonstrukcjicepów,narzędzirolniczych,splotówtka-
ninczyrygorystycznenotowanieodmianpieśnikolędniczych
56
.
WPolscebadanianadbuntamichłopskiminierozwinęłysięwszkołę,
nieukształtowałysięwyraźnemodeleinterpretacyjneanitradycjebadawcze.
Podobniezresztąwyglądasprawaogólnychbadańnadbuntamiczyopo-
rem.Możnawskazaćpojedynczerozprawypoświęconetemuproblemowi,
np.szeregtekstówTomaszaWiślicza57.Wartotakżezwrócićuwagęnaprace
DariuszaJaroszaiGrzegorzaMiernika,przyglądającychsięoporowinawsi
wobeckolektywizacji
58
,czytekstyPiotraCichorackiego,JoannyDufrat
iJanuszaMierzwyobuntachspołecznychwokresiemiędzywojennym
59
.
NależytutajtakżewymienićmonumentalnąpracęAdamaLeszczyńskiego
pt.LudowaHistoriaPolski.Historiawyzyskuioporu.Mitologiepanowania
60
,
któraniedawnosięukazała.Pozapojedynczymirozprawami,trudnojed-
nakznaleźćjakiśwyrazistszymodelbadawczywtymobszarze.Generalnie
niewykształciłasięwPolscetradycjabadawcza,dotyczącachłopskiego
oporuczytradycjawpisaniakonkretnychprzykładówoporuwszersze
procesyspołeczne.
53
BohdanBaranowski,Walkachłopówkurpiowskichzuciskiemfeudalnym,Ludowa
SpółdzielniaWydawnicza,Warszawa1951.
54JózefBurszta,Wieśikarczma,LudowaSpółdzielniaWydawnicza,Warszawa1950.
55
FranciszekKotula,Chłopibronilisięsami,KrajowaAgencjaWydawnicza,Kraków1982.
56
obadaczach,którychpracewpisująsięwtennurt,mawiano,żezajmująsięnliczeniem
krowichogonów”,zob.CelinaBobińska,OprzywódcachchłopskichwPolscewXVIIIiXIX
wieku,(w:)Wybitniiprzeciętniprzywódcyaludispołeczeństwowdziejach,red.Stanisław
Michalkiewicz,WydawnictwoUniwersytetuŚląskiego,Katowice1985,s.38.
57
Zob.TomaszWiślicz,Buntchłopskiwstarostwielibuskimwlatach1755-1758,nKlio”
2013,t.25,nr2,s.143-167.
58
DariuszJarosz,GrzegorzMiernik,„Zhańbiona”wieśOkół:Opowieśćobuncie,Wydaw-
nictwoInstytutHistoriiPAN,UJKKielce,Warszawa-Kielce2016.
59
PiotrCichoracki,JoannaDufrat,JanuszMierzwa,ObliczabuntuspołecznegowIIRze-
czypospolitejdobywielkiegokryzysu(1930-1935).Uwarunkowania,skala,konsekwencje,
WydawnictwoHistoriaIagellonica,Wrocław-Kraków2019.
60
AdamLeszczyński,LudowaHistoriaPolski.Historiawyzyskuioporu.Mitologie
panowania,WydawnictwoW.A.B.,Warszawa2020.
