Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WedługWolfgangaKayseranatomiastgroteskajest
zniekształconymiprzeobrażonymświatem,wktórymrządzą
tajemniczesiły
34
.Kierującsiętąmyślą,możnawysnućwniosek,
iżgroteskajestjakswoistezwierciadłoukazująceświatalternatywny,
pełenabsurdów,istniejącypozaludzkąsferąpoznania.„Toświat
funkcjonującywbrewprawomlogiki,sensuirozumu”
35
.Jestwięc
tajemniczyiniepokojący.HelenaJankowskawswoimartykule
wymieniaprzykładoweelementygroteskowegoświata,które
sąspoiwemdladwóchprzenikającychsiępłaszczyzn:komizmu
igrozy.Sątomiędzyinnymi„Demony,diabły,smoki,idole,maski,
grylle(samodzielnegłowy),fetysze,szkielety,żywe,radosne
kościotrupy,otwartewnętrzności,zwierzętatakiejakwęże,nietoperze,
ropuchy,pająki,mrowiącesięrobactwo,sowy,powyginanesuche
gałęzie,wijącasięroślinność,chmury,kleksy,faunamorska”
36
.
Kayserwswoichbadaniachdostrzegłpewnąprawidłowość,która
znacznieposzerzyłaspektrumsemantycznegroteskowości.Idąctropem
badacza,bynazwaćcośgroteskowym,należyzrozumiećemocje,które
rezonująwczłowiekupoodbiorzedanegozjawiska,anastępnie
poddaćjeprocesowiindywidualnejinterpretacji
37
.To,comoże
wydawaćsięgroteskowe,awięcpotworne,enigmatyczne,pełne
dziwactwigrymasów,wcaleniemusitakzostaćnazwane.Wten
sposóbpowstałklarownykayserowskipogląd,którytłumaczył,
żedopókiczłowiekjestnieświadomyznaczeniowościgroteskiiniejest
wstaniepołączyćjejzodpowiednimkontekstem,tomaprawoużywać
określenia„groteskowe”wzależnościodswoichpotrzeb
38
.WPróbie
określeniaistotygroteskowości,badaczzwracauwagęnainne
immanentnecechygroteski.Nietylkoalienacja,ułuda,zniekształcenie
istrach,alerównieżdysproporcjaspowodowanaspecyficznymi
połączeniaminaturyożywionejznieożywioną.
39
WolfgangKayser,
bydokładniejwyjaśnićczymjestwspomnianadysproporcja,wymienia
kilkapopularnychwkulturzemotywówocharakterzegroteskowym,
sąto:„żyweistotyprzekształconewmanekiny,automaty,marionetki
itwarzezastygłewmaski[...]wyszczerzoneczaszkiiporuszającesię
szkielety”
40
.
MichałBachtinpodkreślawgroteskowościosobliweobrazowanie,
którenawiązujedofizjologiiludzkiegociała,awięcmotywy
oddawaniamoczu,puszczaniawiatrów,pijaństwa,płodzenia
