Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
II.Skandalicznośćigroza.Wątkisensacyjno-
makabrycznejakoelementświatagotyckiego
Locusfatalisilocushorridus–rzecz
oSandomierzuirodzieBiałeckich
WreligioznawczejihistorycznejtwórczościAndrzejaSarwynie
zabrakłoelementówzwiązanychzeskandalemimakabreską.Jego
czterotomowahistoriaroduBiałeckichtoprzedewszystkimpróba
przekształceniatypowejpowieścihistorycznejwgroteskowo-gotyckie
przedstawienielosówEuropy,jakoelementuwprzęgniętegowgrę
Szatana.Wutworachpisarzasensacjaczęstoprzybierapostać
skandalu,któremunierzadkotowarzyszyauramakabryczności.
Pojęcie„skandal”
133
konotujeteemocjeuodbiorcy,które
uaktywniająsięwtedy,gdytenpoczujepewiendyskomfort,
spowodowanywewnętrznąniezgodą,wynikającązobecności
niezaakceptowanychkulturowotreści.Zatemskandalmazazadanie
wzbudzićwczłowiekustanyskrajne,któremająporażać,lecz
iprzyciągaćuwagę
134
.Jesttonarzędziedoskupieniauwagiodbiorcy
natymelemencietekstulubobrazu,którywywołałwnimodrazęlub
niechęć.Treściocharakterzeskandalicznymdająartyściemożliwość
rozbiciatabu.Jesttoszczególnieważne,gdytekstodnosisię
doprzemilczanychkwestiihistorycznych,społecznychlub
politycznych.JordanThompsonpodczasanalizytegopojęciadoszedł
downiosku,żeskandalmamiejscewtedy,gdynastępujedemaskacja
działańniepożądanych,społecznieuznanychzadeprawujące,
niemoralneiniewartościowe
135
.Zatemskandalicznośćwynika
znaruszeniapewnychkulturowychgranic,któreodseteklatkonstruują
myślenieludzizamieszkującychdanyobszarkulturowy.Takasytuacja
doprowadzawówczasdoograniczeniaswobodywindywidualnym
działaniujednostki,którejzostałynarzuconekajdanykulturyitabu.
MaurycyOlgebranddodaje,żeskandaltonicinnego,jak„zgorszenie,
powóddogrzechu,doupadku,postępekprowadzącydogrzechu,
postępek,któryjestgrzechem”
136
.
Tokuriozalneporównaniedajenamjednakdomyślenia,przecież
wtakschrystianizowanymświecie,wktórymnierzadkozdrowy
rozsądekzanikapodfanatyzmemiobłudą,skandaltoparalela
