Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
iobżarstwa
41
.Toodsyładokategoriikarnawalizacjiizwiązkujej
zliteraturą.Karnawałwliteraturzecharakteryzowałsięprzede
wszystkimuaktywnieniempewnych,charakterystycznychdlaniego
paradygmatów:ahierarchiczności,niestabilności,przekształceń,
odwróceń,żywiołowości,materialnościorazprzewartościowań
42
.Karnawalizacjaujawniałasięrównieżpoprzezobecność
specyficznychsłówizdań,którenawiązujądobluźnierstwaigłupoty,
atakżehiperbolizują,orazprzerysowujązjawiska,łączącjeczęsto
zichprzeciwieństwami(naprzykładłączeniezgonuznarodzinami)
43
.Motywkarnawalizacjijestzatemnarzędziemwświeciegroteski,
umożliwiającymodcięciesięodzasadirygorównarzuconychprzez
kulturę.Dziękizastosowaniuodpowiednichelementów,takichjak
szyderstwo,aluzjeczyśmiech,autormógłprzekazywaćprawdy
oczłowiekuidewaluowaćwartości,którebyłyprzezniegouznane
zadobreigodne.ZgodniezteoriąBachtinakarnawalizacjałączysię
koherentniezpojęciempowagi-śmiechuajegoobecnośćwnarracji
pozwalaautorowinastworzeniekatarktycznejformy,oczyszczonej
zwszelkich(prawidłowości)koncepcji,wktórychśmiech
iszyderczośćwyzwalaiposzerzaspektrumdziałania
44
.M.Bachtin
dodaje:
Śmiechmagłębokieznaczenieświatopoglądowe,jestjednązistotnychformwyrażenia
prawdyocałościświata,ohistoriiioczłowieku;toszczególnauniwersalnaperspektywa,
zktórejwidaćinaczej,alewcaleniegorzejniżzpozycjipowagi
45
.
Śmiechwświeciegroteskijestwięcczymś,coumożliwiaukazanie
ukrytychprawd.Prześmiewczośćwpołączeniuzironiąodnosisię
doważnych,częstoskrytychwobcymibizarnymświecie,kwestii,
októrychniewypadapisaćpoważnieiwprost.Towiążęsię
wpewnymstopniuztabuizacją,ograniczeniamiicenzurą.Groteskowy
śmiechzdejmujezodbiorcykulturowekajdany,ograniczająceswobodę
wwyrażaniuopinii.Pokazujeświat,jakimjest,odsłaniającczęsto
teekwiwalentyzhistorii,któreuznanozazbytpoważne.Tunamyśl
przychodzipowieśćAndrzejaSarwypodtytułemWieszczbakrwawej
głowy,wktórejautor,wykorzystującgroteskę,ukazujeosobie
czytającej–dziękizastosowaniunarracjiśmiechu–dosyćobrzydliwą
(kałimoczzalegającywrogachkomnat)orazokrutną(gwałty
isadyzm)rzeczywistośćnadworzeKarolaIX.
Wtakimsensiegroteskajestpewnymsposobem
naprzewartościowaniepoziomówegzystencjalnych.Wartościwysokie
