Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Absolutyzmrosyjski–genezaicechyszczególne
21
tycznydałjegonastępcomskutecznenarzędziedorealizacjiswojejwoli,
owielebardziejskuteczneniżto,którymposługiwalisięjegopoprzednicy.
℘
PośmierciPiotraIbojarzyrazjeszczepodjęlipróbęwzmocnieniaswojej
pozycji,kiedywroku1730(pośmierciwnukaPiotraI–PiotraII)stara-
lisięograniczyćwładzęcarską.Instytucjąograniczającąabsolutyzmmiała
byćNajwyższaTajnaRada,którapodwpływemksięciaDymitraGolicyna
powzięłaśmiałąmyślogłoszeniacarycąAnny,księżnejkurlandzkiej,córki
Iwana,brataPiotraI,inarzuceniajejpewnychzobowiązańograniczających
jejwładzę.Jednakszlachta,urzędniczaiwojskowa,zachowałasiępodej-
rzliwiewobectegoprojektuarystokratów,ponieważwolałaabsolutyzmniż
rządyoligarchiibojarskiej.Wrezultacie,dziękipoparciuszlachty,azwłasz-
czaelitarnychoddziałówwojskowych–gwardii,Anna,poobjęciutronu,
sprzeniewierzyłasiętymkondycjom,cooznaczało,żearystokracjaponow-
nieponiosłaporażkę,azatriumfowałosamowładztwo.ZapanowaniaAnny
góręwzięłyżywioływsteczne,aabsolutyzmdoszedłdoszczytusamowoli,
czegonajlepszymprzykładembyłyrządyfaworytacarycy–ErnestaBirona.
Władzamonarchicznapozostałanieograniczona,chociażfaktyczniepo-
padławzależnośćodswegonajbliższegootoczenia.OdśmierciAnnyaż
doobjęciatronuprzezAleksandraInaporządkudziennymbyłyrewolucje
pałacowe.
Okresprzewrotówpałacowychmógłzachwiaćpodstawamiabsoluty-
zmurosyjskiego,gdybywówczesnejRosjiwystępowałydojrzałeśrodowi-
skaspołeczne,zdolnedoprzejęciawładzypolitycznej.Okrestenzacząłsię
w1725rokuzchwiląśmierciPiotraIitrwałwzasadziedoobjęciatronu
przezKatarzynęII,tj.doroku1762,aczkolwiekostatnimtakimaktembyło
zamordowanieprzezspiskowcówjejsynainastępcyPawłaIw1801roku.
WypełniałogopanowanieKatarzynyI,PiotraII,Anny,IwanaVI,Elżbiety,
PiotraIIIiPawłaI.Wtymwłaśnieczasieobjęcietronurosyjskiegobyłoalbo
dziełemprzypadku,albointrygdworskich,aprzedewszystkimwoligwar-
dii–elitarnychjednostekwojskowychutworzonychprzezPiotraI.Gwar-
dia–składającasięwyłączniezeszlachty,przeważniewyższej–stanowiła
uprzywilejowanączęśćrosyjskichsiłzbrojnych.Kiedywstyczniu1725roku
zmarłPiotrI,niezdążywszyustanowićswojegonastępcy,właśniegwar-
dziścizdecydowaliopowołaniunatronwdowyponim,KatarzynyI.Gdy
w1727rokuKatarzynaIzmarła,gwardia,którajużwtymczasiestanowiła
faktycznieznaczącąsiłępolityczną,wysunęłanatronwnukaPiotraI–Pio-
traII.Zkoleigdytenzmarłniespodziewaniewroku1730,bojarzyrosyjscy
wprowadzilinatron,jakjużpowiedziano,Annę,narzucającjejpewneogra-
