Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WisznuHeraklesem.OporwaniuSitymówijakooporwaniuHeleny,
itd.-przyp.tłum).Aleto,conapoczątkuzeszłegostuleciapisał
Schopenhauer,żepoznanieIndiidlanaszychczasówmatakie
znaczenie,jakiewXVIwiekumiałoodkrycieliteraturygrecko-
rzymskiejtopozostajeprawdądodzisiaj.Ijeżeliogólnieuznanąjest
zasada,żetransformacjaspołecznazależyodprzemiantechnicznych
(zewnętrznych)iprzemianpsychicznych(wewnętrznych)człowieka-
toniewątpliwiepierwsządrogęwznacznejczęściwykonałaEuropa,
drugązaś-Indie.PoznanieIndii,mądrościipoezjiindyjskiej-to
drogadozrozumieniatychtajemnic,jakiewpsychiceodkryli
HindowieidrogadostworzeniaprzemianypsychicznejwEuropie.
***
Fantastycznośćnieokiełznana,niecofającasięprzedniczymchoćby
potwornym,ogarniającawszelkąmożliwośćiniemożliwość,zdrugiej
zaśstronybardzościsłyitrzeźwyrealizm;-spokójkontemplacyjny,
pogrążonywaplastycznej,oderwanejkąpielirozmyślańo
nieskończonościazdrugiejstronygorąca,zwrotnikowazmysłowość-
tosąkrańcowetonyepopeiindyjskiej.
Pewnanieforemnośćjestcechąszczególnąichwyobraźni:razinas
wprowadzeniemałpjakobohaterów,razinaswprowadzenie
potwornychbiesów(Rakszasów):geniuszhelleński,czysty,
harmonijny,umiarkowanynigdy-bypodobnegogroteskunie
wprowadziłdoswycharcydzieł.
Tojestgłównaróżnicamiędzyeposemgreckimaindyjskim.Homer
jestzawszearcyludzki,jestzawszepełnymiary;obrazjegojestczysty,
jasny,wyrazisty-słowempiękny.Jegobogowiesąpiękni,plastyczni,
sątoludziedoskonalsi,nawyższejpłaszczyźnieżyjący.Przeciwnieu
Indówniemawyrazistejgranicymiędzypięknemapotwornością,
międzybogiemaczłowiekiem;człowiekmawsobietylepierwiastków
nadludzkich,inietylkoczłowiek,alenawetmałpaibies,inaodwrót
bógmawsobietylezczłowie-kaibiesainawetzwierzęcia,że
właściwietamwszystkowiekuiściesięmieszaiłączyzesobą,jakoteż
ibyćpowinnotam,gdziewszystkojestwiązanewnieskończonej
jedności.Alboznowutenbógjestcalepozaświatowy,pozabytowyi
nieokreślony.
UHomerakażdyruchjestokreślony;każdeniemalsłowo
wymierzone,konieczne;wIndiachruchysąogromnieprzesadzonetak
iżtracąwszelkąplastykę,acod0umiarkowaniawsłowach-tonie
