Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sięodnajdawniejszejepokiichżycia;odczasu,gdypierwsinatchnieni
prorocyśpiewalihymnyRigwedy.
Natletegopoczucia-rozwijałasięwszelkadoskonałośći
niedoskonałośćtwórczościindyjskiej.WNieskończonościichwidzenia
znikałykształtypojedyncze,znikałaplastykaruchówipostaci,znikało
nawetponiekądodczucieharmoniijednoli-tejwtworzeniupoetyckim
-ipowstawałogrompozorniebezładny,chaotyczny,nie-opętany-a
przeciepoddanyzawszetejzasadniczejesencjimyśleniaIndyjczyków-
wielkiemuParabhramowi,nieskończonej,oderwanejpotędze,która
przenikawszystkichodkońcadokońca.
Jeżelinatymtle-nieskończoności-pomieścimykrajobraz
zwrotnikowy,gdzietocząsięolbrzymierzekiiustópgór
niebotycznychkwitnąnieprzebytegęstepuszcze,pełnedrzew
ogromnychipotwornychzwierząt-toczłowieknatymtlezdasię
istotąnikłąiprawieniewidoczną:Aleczłowiekmaduszęnieśmiertelną
-posiadaatman,któryjestidentycznyzbóstwem,zBrahmą.-Przeto
potęgąswejsiłymoralnejczłowiekosiąganajwyższeszczeble
boskości.
ChociażpozornieHindusjestistotązniewieściałąwnazbytciepłym
klimacie,wnazbytbogatejnaturzeswegokraju,tojednakwewnętrznie
zdobyłonenergiętaksubtelną,dojakiejniedoszedłżadenznarodów
naziemi.
Znajdujemyśródinnychplemion-uzdolnieniametafizyczne;
zwłaszczaGrecyiNiemcyprzodująpodtymwzględem.Alenigdzie
metafizykataknieprzeszławżycie,jakwIndiach.Byćmoże,żeto
jestgłównaróżnicamiędzykulturąeuropejskąaindyjską.
Europejczycy-wjakimkolwiekposzlikierunkumielinaokupewną
korzyśćzewnętrzną,materialną,społeczną:geniuszeuropejskirozwijał
przedewszystkimtechniki;Indiewdziedzinietechnikinieprzeszły
elementarnychwiadomości;otoczenimorzemniebylinigdy
żeglarzami;budowaniemostu(wRamajanie)jestdlanichdziełem
czarnoksięstwa.Natomiastwkierunkupsychicznympoznalioni
tajemnicetakgłębokie,żemy,europejczycy,nawetuichprogu
jeszcześmyniestanęli.Ztegopowodutaknamtrudnozrozumiećistotę
pojęćreligijnychindyjskich-izawszepostępujemy,jakówgrecki
posełMegastenes,któryprzebywającnadworzeindyjskim,pierwszy
nampodałwiadomościoIndiachiwszystkichbogówibohaterów
indyjskichopisałwimionachgreckich.(SitęnazywaDionizosem,
