Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przyszłościowaperspektywaczasowawstarości
naprzyszłośćjestjednymzwarunkówpełnegorozwojuosobowości(Maslow
1990,Mądrzycki2002,Obuchowski1985,Zaleski1991,Oleś2000).
Pojęcieperspektywyczasowejniejestjednoznacznieujmowanewlite-
raturzeprzedmiotuzarównopodwzględemstosowanegonazewnictwater-
minów(perspektywaczasu,perspektywaczasowa,perspektywatemporalna),
jakipodwzględemichdefiniowania.Wkoncepcjachpsychologicznych
pojawiasięsporoterminów,którerazzawierająsięwperspektywieczasowej,
razzawierająjąwsobie,ainnymrazemtworząoddzielnekonstrukty,takie
jaknaprzykładperspektywaczasowa(perspektywaczasu),(zob.Nuttin1985,
Lens,Moreas1994,Zaleski1988,1989a,Liberska2004),orientacjatemporalna
(zob.Nurmi1994,Trempała,Malmberg1998,Łukaszewski1983,Nosal,Bajcar
2004),kompetencjetemporalne(zob.Uchnast2006)czyteżstosunekdoczasu
(zob.Nuttin1985,Zaleski1989a).
Zainteresowaniebadaczyperspektywątemporalnąwiążesięzpierwszym
użyciempojęcianperspektywaczasu”przezL.Franka(1939),anastępniezpróbą
dookreśleniategoterminuprzezK.Lewina(1942,1946,zaNuttin1985).Lewin
pojęcieperspektywyczasuzdefiniowałjakoogółprzekonańposiadanychprzez
jednostkęobecnie(waktualnymmomencie),dotyczącychjejpsychologicznej
przeszłościiprzyszłości.Wartowspomnieć,żeLewin(1931,zaNuttin1984)już
wcześniejpisałoobszarzetemporalnympodmiotuiobokobszaruprzestrzen-
negowłączagodoprzestrzenipsychologicznejteraźniejszegożycia.
Wnaszejpracyskoncentrujemysięprzedewszystkimnaprzyszłościowej
perspektywieczasowejijejwybranychuwarunkowaniach,aleodniesiemysię
równieżdotychkoncepcji,którezacentralnepojęcieuznająorientacjęprzy-
szłościową.SwojeanalizyrozpoczniemyodklasycznejjużkoncepcjiJ.Nuttina
iwyrosłejnajejbaziekoncepcjiW
.Lensa.Nawiążemydomodeluperspektywy
czasowejZ.Zaleskiego.Zaprezentujemywsposóbsyntetycznyujęcieperspek-
tywtemporalnychprzezP
.ZimbardoiJ.Boyda,atakżeJ.Nurmiego,C.Nosala
iB.BajcarorazichrozumienieprzezJ.TrempałęiL.E.Malmberga.
101010PerspektywaczasuwujęciuJ0Nuttina
WswojejkoncepcjiJ.Nuttin(1985)wyodrębniłwramachczasupsychologicz-
negotrzyaspekty:perspektywęczasuwłaściwą,postawęwobecczasu,albo
inaczejstosunekdoczasu,orazorientacjętemporalną.Perspektywaczasu
14
