Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Organizacjaprocesuprognostycznego
33
bądźmagnetowidu?Wtakichprzypadkachtrzebasięodwołaćdoteorii
ikonsensuprzyjętegowdotychczasowychbadaniach,ewentualnezaśodstępstwa
odniegoczytelnieuzasadnić.
Kompletność.Danepowinnyobejmowaćwszystkieważnewiadomości
wystarczającedorozpoznaniaproblemu,natomiastpomijaćwiadomościpo-
wtarzającesięimarginesowe.
Aktualnośćdanychdlaprzyszłości.Sporządzającdiagnozęprognozowa-
negozjawiska,określasięczynnikiistotnienańdotądoddziałujące.Jestrzeczą
oczywistą,żeniekażdyztychczynnikówbędziedziałałwprzyszłościzdotych-
czasowąsiłą.Prognostapowinienstaraćsięokreślić,któryztychczynników
będziedziałałwprzyszłościzdotychczasowąsiłą,którybędzietraciłna
znaczeniu,któryzaśnabierałmocy,wreszciejakinowyczynnikmożesię
pojawić.Analizatapowinnawyłonićfaktyniosąceprzyszłośćiodnichuzależnić
prognozę.
Kosztzbieraniaiopracowywaniadanych.Bywaon,jakjużotymwspomi-
naliśmy,wysoki,toteżzasadnejestdążeniedominimalizacjiliczbydanych.
Należykorzystaćprzedewszystkimzdanychjużgromadzonych,nowezaś
danepozyskiwaćtylkowtedy,gdysąniezbędnedopolepszeniajakościpro-
gnozy.
Porównywalnośćdanych.Możnająrozpatrywaćzróżnychpunktówwi-
dzenia,stądwyróżniasięm.in.porównywalność:
—czasową(jednakowyodstępczasumiędzyobserwacjamizasobówijed-
nakowyprzedziałczasudlastrumieni),
—terytorialną(jednakoweterytorium,np.państwaczywojewództwa,
wcałymokresieobjętymbadaniem),
—pojęćikategorii(tesamedefinicjeiklasyfikacje),
—metodyobliczeń(np.obliczaniadochodunarodowego,indeksuinflacji,
zużyciaśrodkówtrwałych).
Nienależyoczekiwać,żedaneuwzględniąwszystkiewymienionekryteria
wmaksymalnymstopniu.Niewszystkiedanesąbowiemmożliwedozdobycia,
zupływemczasuzmieniająsięzjawiskainaszawiedzaonich,coprowadzido
nieuchronnychzmianrejestracjidanych,definicji,metodobliczeńitd.Musimy
jednakzdawaćsobiesprawęztego,czymożemydanymzawierzyć,czynasze
wnioskiwyciągniętenapodstawieichanalizyodnosząsiędoprzedmiotubadań,
czyteżistotniesązniekształconezpowoduniedostatkówdanych[zob.Forlicz
(1996)].
Danewykorzystywanewprognozowaniumającharakterjednorazowy(np.
regulaminsanatoryjny)bądźsąpowtarzalne.Teostatniedotyczązmiennych
zwanychzmiennymiwewnętrznymi,gdycharakteryzująobiekt,lubzmiennymi
zewnętrznymi,gdyopisująotoczenieobiektu.Stanyzmiennychsązapisywane
wpostaciszeregów.Przedstawimyterazpodstawowerodzajeszeregów.
Jednowymiarowyszeregczasowy.Jesttociągzaobserwowanychstanów
zmiennejY,uporządkowanychwedługwartościzmiennejczasowejt,t=1,...,n.
Szeregtakibędziemyzapisywaćjakowektor(1×n):
