Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
13
studentemIrokusocjologii”jestcharakterystyką,któramożemiećznaczeniedla
wynikóweksperymentu.
Teorienaukowesązatemwarunkowe,awarunkowośćimplikujeniepewność.
Innymisłowy,przewidywaniakażdejteoriisąsformułowanewnastępującysposób:
nOilezajdąokreśloneokoliczności,zadziałamechanizmXiwystąpizjawiskoY”.
Twierdzenia(przewidywania)teoriiniemówiąjednaknicotym,czy,kiedyigdzie
oweokolicznościwystąpią.Wniektórychwypadkachszeregpowiązanychzesobą
teoriimożedostarczaćwiedzyotym,wjakichsytuacjachszukaćwystąpieniaokre-
ślonychokolicznościzwiększymprawdopodobieństwemniżwinnych,nicjednak
wsamejteoriiniegwarantuje,żewkonkretnychsytuacjachdaneokolicznościwystą-
pią.Rozważmynapoczątekbardzoprostyprzykład.Przyjmijmy,żejeślichodzi
ozachowaniawyborcze,interesujenasmechanizmprowadzącydotego,żeniektórzy
ludziechodząnawyboryczęściejniżinni.Formułujemyzatem(posługującsięzało-
żeniaminatematzachowańosóbowysokiminiskimstatusie)następującąhipotezę:
osobyowyższymstatusiegłosujączęściejniżosobyoniższymstatusie.Hipotezata
niejestjednakbezwarunkowa-sąkraje,wktórychgłosowaniejestobowiązkowe,
zdarzająsięteżtakiesytuacje,wktórychokreślonegrupywyborcówsązachęcanedo
głosowaniabardziejniżinne.Przyjmujemyzatem,żeopisywanaprzeznasrelacjama
miejscewtedy,gdynniesąpodejmowaneżadnewysiłkinarzeczaktywizacjiokre-
ślonychstatusowogrupwyborcóworazgdyzachowaniapolitycznemającharakter
całkowiciedobrowolny”.Naszahipotezawpełnymbrzmieniuprzedstawiasięwięc
następująco:
nJeślizachowaniapolitycznemającharaktercałkowiciedobrowolnyiniesą
podejmowanedziałanianarzeczaktywizacjiwyborcówookreślonymstatusie,osoby
owyższymstatusiebędągłosowałyczęściejniżosobyoniższymstatusie”.
Jakwidzimy,wtejpostacihipotezaniemówinamnicotym,wjakichkrajachlub
systemachpolitycznychmożemysięspodziewaćwystąpieniatakichokoliczności,
ajedynie,żegdyonewystąpią,torelacjamiędzystatusemazachowaniamipolitycz-
nymiprzyjmieopisanąwyżejpostać.Małotego,naszawiedzajestwarunkowa,tak
żenawetgdybyśmychcieli,toniebędziemywstanieokreślićwszystkichmożliwych
okoliczności,któremogązmodyfikowaćdanezjawiskolubwpłynąćnajegowystą-
pienie.Mówiącinaczej,nawetjeślibędziemymielidoczynieniazsystemami,wktó-
rychzachowaniapolitycznesącałkowiciedobrowolneiniktniepodejmujeżadnych
wysiłkówwceluprzekonaniawyborcówookreślonymstatusiedogłosowania,to
itakmożesięokazać,żezałożonaprzeznasrelacjaniezajdzie-boakuratbyły
wakacjewtrakciewyborówiludzieowyższymstatusiewyjechaliitd.
Bardziejskomplikowanyprzykładdotyczykoncepcjiomawianychwrozdziałach
poświęconychteoriistanówoczekiwań.Jakmożnawnichprzeczytać,poszczególne
teorieskonstruowanewramachtegoprogramubadawczegoopierająsięnazałożeniu,
żepostrzeganeróżnicemiędzydwiemalubwięcejosobamipracującymiwspólnie
nadjakimśzadaniem,któregowynikjestdlanichważny,będąprowadziłydoformu-
łowaniaodmiennychoczekiwańcododziałaniawspółpracowników,atezkoleibędą
sięprzejawiaćwkonkretnychzachowaniachstanowiącychprzejawhierarchiistatusu
