Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
11
-jeślihipotezazostaniepotwierdzonaempirycznie,nieoznaczato,żeteoria,
zktórejjąwyprowadzono,jestprawdziwa.
nZastanawiającsięnadzaletamiteorii,należypytaćraczejoto,czystanowią
onepoprawnerozwiązaniadlaistotnychproblemów,niżoto,czysą«prawdziwe»,
«poświadczone»lub«zweryfikowane»”(Laudan1977:14).Jeślijednakcelemteorii
jestwyjaśnianieiprzewidywaniezjawisk,jejmocwyjaśniającąoceniasiępodkątem
spójnościzobserwacjami.Oczekujesięwięc,żeteorienaukowebędąfalsyfikowalne
isprawdzalneprzynajmniejpotencjalnie.ZdanienWorganizacjimożewytworzyć
sięzarównostrukturaformalna,jakinieformalna”jestniefalsyfikowalne,ponieważ
jestprawdziwebezwzględunato,czyzaobserwujemyobarodzajestruktur,tylko
jednąznich,czyniezaobserwujemyżadnej.Twierdzeniateoretycznemusząbyć
równieżwyrażonewtakisposób,abymożliwabyłaidentyfikacjasytuacjiempirycz-
nychjespełniających.Koncepcjepozbawionetreściempirycznejniemogąwięcsta-
nowićteorii.
Naukowewyjaśnianieprzebieguzjawiskiprocesów(społecznychczyprzyrod-
niczych)wymagaposłużeniasięteorią(Dawkins2010;Hawking1997).Mówiąc
inaczej,teoriasocjologicznajestnarzędziem,zapomocąktóregotłumaczymywystę-
powanieidynamikęokreślonychstrukturiprocesówspołecznych.Jeśliróżnicestop-
niasolidarnościmiędzygrupamispołecznymiwyjaśniamydominującymiwnichfor-
mamiwymianyspołecznej,oznaczato,żedysponujemyteorią,któraopisuje,wjaki
sposóbrozmaiteformywymianyspołecznejprzekładająsięnaróżnicepodwzglę-
demsolidarnościgrupowej(Lawler2010[2001];Molm,CollettiSchaefer2007).
Analogicznie,jeślidelegitymizacjęporządkuspołecznegotłumaczymy,wskazując
nabrakkonsensusuwdanejzbiorowości,oznaczato,żedysponujemyteorią,która
wywodzilegitymizacjęporządkuspołecznegozkonsensusumiędzyczłonkamizbio-
rowości(Zelditch2006).
Oddobrejteoriinaukowejwymagasię,abytłumaczyłaznanefaktyiprzewi-
dywałanowe.Mówiącniecodokładniej,oczekujesię,żezzałożeńteorii(inaczej:
postulatówlubaksjomatów)możnabędziewyprowadzićzapomocąwnioskowania
logicznegotwierdzenia(inaczej:hipotezylubprzewidywania)spójnezistniejącymi
ustaleniamiempirycznymioraznowetwierdzenia,wcześniejnieznane(Fararo2001;
Jasso2004;LaveiMarch1975;Markovsky1997).Teoriajesttymlepsza,imwięcej
jestznanychfaktów,któretłumaczy(wpodanymznaczeniu)iimwięcejnowych
przewidywańmożnazniejwywieść.Dlaprzykładuniektóreprzewidywaniateorii
władzyizależności,omawianejwrozdzialeVincentaBuskensaiArnoutavande
Rijta,dotyczązjawiskwystępującychpowszechnie,takichjakprocesywymianyspo-
łecznejmiędzypartneramiwrelacjachintymnychistosunkachseksualnych(Rijt,
Macy2007),inne-sytuacji,którewpostaciczystejniewystępująwwarunkach
naturalnych,takichjakrozkładwładzywsieciachosłabejwładzy.Testempiryczny
przewidywańnależącychdotejdrugiejkategoriijestmożliwywłaśniedlatego,że
potrafimyopisywaneprzezteprzewidywaniasytuacjewywołaćwlaboratorium.
Cowięcej,nawetbadania,któremająnaceluobserwacjędecyzjipodejmo-
wanychprzezaktorówspołecznychwichnaturalnymśrodowisku,pozwalająna
