Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
strzegłyipodjęłydziałaniazmierzająceodosłabienialubwręczcałkowitego
zniwelowaniaskutkówtejdziałalności.Niejestprawdą,żeantypolskieposu-
nięciaadministracjirosyjskiejbyływynikiemwybuchupowstaniastycznio-
wego,rozpoczęłysięonebowiemdużowcześniej,apodkoniec1862r.władze
rosyjskiemiałyjużgotowykompleksowyplandziałań,którychrezultatem
miałobyćtrwałewzmocnienieżywiołurosyjskiegonatychterenach.
Wybuchpowstaniastyczniowegospowodował,żewładzeniemusiałyjuż
działaćw„białychrękawiczkach”
.Powstaniestałosiępretekstemistymula-
toremnietylkopodjęciadziałańrepresyjnychwstosunkudojegouczestni-
ków,lecztakżelegitymizowałodepolonizacjęirusyfikacjęnaniespotykaną
wcześniejskalę.Chociażdziałaniatebyłyzesobąściślepowiązane,tonależy
jerozróżnićirozdzielić.
Przeztermindepolonizacjarozumiemytudziałaniazmierzającedoosła-
bieniażywiołuiwpływówpolskichwkraju,jakorusyfikacyjnezaśkwalifi-
kujemyte,któreprzyczynićsięmiałydowzmocnieniażywiołuiwpływów
rosyjskich.Konsekwencjąpierwszychniezawszemusiałybyćdrugie.Przy-
kładowo,osłabieniewpływówKościołakatolickiegowcalenieskutkowało
automatyczniewzmocnieniempozycjiprawosławnejCerkwi,likwidacja
polskiegoszkolnictwaniespowodowała,żerosyjskienaglezaczęłobujniesię
rozwijać,zabiegizaśzmierzającedoosłabieniapozycjiekonomicznejispo-
łecznejpolskiegoziemiaństwaniedałyautomatycznieprzewagiziemiaństwu
rosyjskiemu.
Tentompoświęconyjestpolitycedepolonizacyjnejirusyfikacyjnej
wKrajuPołudniowo-Zachodnimwlatach1863-1868,wokresierządów
wnimdwóchgenerałów-gubernatorów:NikołajaAnnienkowaiAleksandra
Bezaka.Objęciestanowiskagenerała-gubernatoraprzezAnnienkowazbie-
głosiępraktyczniezwybuchempowstaniastyczniowego,konieczaśrządów
Bezaka-zchwilowymosłabieniemostregoantypolskiegokursuwpolityce
władzrosyjskichwobecPolakównaZiemiachZabranych.Winteresującym
nasokresiewładzomzdecydowaniezwiększympowodzeniemudawałosię
prowadzićdziałaniadepolonizacyjne,przedewszystkimdlatego,żenatym
poludużowięcejmożnabyłozdziałaćwkrótkimczasie,stosującmetody
administracyjno-policyjne.Alepodjętoteżwówczaswieleinicjatywrusyfi-
kacyjnych,ichociażwiększośćznichchwilowoprzyniosłarezultatyzpew-
nościąniesatysfakcjonująceichinicjatorów,tooczywiścieimrównieżpo-
święciliśmydużouwagi.
Pracaskładasięzdwóchzasadniczychczęści.Wpierwszejznichomó-
wionopokrótceokoliczności,wjakichprzyszłodziałaćobunaczelnikom
kraju,planyodnośniedoprowadzeniaakcjidepolonizacyjnej,ichrealizację
iskutki.Częśćtapodzielonazostałanaczteryniewielkierozdziały.
