Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
9
WrozdzialepierwszymprzedstawionosytuacjęwKrajuPołudniowo-
-Zachodnimprzedwybuchempowstania,atakżepokrótceomówiono
najważniejszewydarzeniazwiązanezsamympowstaniem,aściślejmówiąc
-zwalkamizbrojnyminatychterenach.Opistenniejestzbytobszerny
przedewszystkimdlatego,żesamopowstaniewguberniachpołudniowo-
-zachodnichwybuchłoistłumionezostałowmaju1863r.
Wrozdzialedrugimomówionokoncepcjeprowadzeniapolitykirosyj-
skiejnaZiemiachZabranych,zuwzględnieniemspecyfikidziałańplano-
wanychipodjętychwobecgubernipołudniowo-zachodnich,ludzi,którzy
planyteopracowywali,atakżemechanizmpodejmowaniadecyzjidotyczą-
cychwdrażaniakonkretnychrozwiązań.Oczywiścieniezawszemożliwejest
wyjaśnienie,dlaczegogenerałowie-gubernatorzy,ministrowieorazsamcar
podjęlitakąanieinnądecyzję;pozatymkrągosóbmającychwpływnaich
podejmowaniebyłzdecydowanieszerszy.Częstojednakwprzypadkuosób
niezajmującycheksponowanychstanowisktrudnojesttenwpływuchwycić1.
Kolejnyrozdziałpoświęciliśmydziałaniom(iichrezultatom)zmierza-
jącymdoosłabieniapolskiejiwzmocnieniarosyjskiejwłasnościziemskiej
wKrajuPołudniowo-Zachodnim.Wrozmaitychdokumentachrosyjskich
bardzoczęstopojawiałysięgłosy,żeopokąpolskichwpływówwkrajujest
polskieziemiaństwoibezosłabieniajegopozycjiekonomicznejorazspołecz-
nejniedasięskutecznieprzeprowadzićrusyfikacjikraju.
Wreszciewostatnim,czwartymrozdzialestaraliśmysięprzedstawić
rezultatyprowadzonychprzezwładzeinnychdziałańdepolonizacyjnych
irusyfikacyjnych.Osobnefragmentypoświęconotukwestiiwłościańskiej,
politycewładzwobecKościołakatolickiegoiCerkwiprawosławnej,dzia-
łaniomdepolonizacyjnymirusyfikacyjnymnapolukulturyiszkolnictwa,
zastępowaniuRosjanamiurzędnikówPolakóworazsprawiedrobnejniewy-
legitymowanejszlachty.
BadanianadpolitykąrosyjskąwKrajuPołudniowo-Zachodnimsąna
obecnymetapiezdecydowaniesłabiejzaawansowaneniżtedotyczącegu-
bernilitewsko-białoruskich.Niepowstałajeszczepraca,którąporównaćby
możnazosiągnięciamibadawczymichoćbyMichaiłaDołbiłowa2lubAnny
Komzołowej3.
1Przykładowo,WładimirMieszczerskitwierdził,żeodymisjiMichaiłaMurawjowaze
stanowiskagenerała-gubernatorawileńskiegoprzesądziłgłosKonstantinaTołstoja,poety
ipisarza,któryniezajmowałżadnegostanowiskapaństwowego,leczbyłprzyjacielemcara.
2М.Д.Долбилов,Русскийкрай,чужаявера:Этноконфессиональнаяполитикаим-
периивЛитвеиБелоруссииприАлександреII,Москва2010.
3А.А.Комзолова,ПолитикасамодержавиявСеверо-ЗападномкраевэпохуВеликих
реформ,Москва2005.
