Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
kwidacjigubernipodolskiej,argumentując,że„słowa,wypowiedzianeprzez
podolskieziemiaństwowjegoadresie,powinnybyćjegoostatnimisłowami”
,
jednakżadenzministrówwnioskutegoniepoparł26.Uznanizawinnych
przygotowaniaiuchwaleniaadresuzostalizesłani,coprawdanienaSyberię,
leczdowschodnichgubernieuropejskiejczęściRosji27.
Wgrudniu1862r.Wałujewprzygotowałnotatkę,wktórejzawarłpropo-
zycjedalszychdziałań.Rozpocząłjąodkrytykidotychczasowychpoczynań,
które-jakuważał-wciąguostatnich30latnieprzyniosłyżadnychrezul-
tatów28.
Stwierdzałjednocześnie,żeKrajZachodnizjednoczonyjestzRosją„naza-
wsze”i-bezwzględunaskładnarodowościowymieszkającejtuludności-sta-
nowiintegralnączęśćImperium.Wzwiązkuztympostulował,abyjegoadmi-
nistracjanieróżniłasięwżadensposóbodtejwguberniachwielkorosyjskich,
językiemurzędowymstałsięwewszystkichinstytucjachjęzykrosyjski,prawo-
sławiezaśzajęłodominującąpozycjęwśródwyznań.Carzgodziłsięzwszystki-
mipostulatami,pewneuwagizgłosiłtylkodopostulatupierwszego29.
Postulatyteniebyły-cozauważałsamWałujew-nowe.Problem,zda-
niemministra,leżałniewnieprawidłowymokreśleniucelów,leczwsposo-
bach.Rozwiązaniaradykalne,przyzastosowaniumetodpolicyjnychmogły
przynieśćtylkodoraźnerezultaty30.Abyosiągnąćtrwałerezultaty,należało
-zdaniemWałujewa-działaćpowoliispokojnie,nieczyniącnieprzemyśla-
nychkrokówpodnaciskiembieżącychwydarzeń.
Codotego,żezczasemKrajZachodnipowinienstaćsięrosyjskiiprawo-
sławny,Wałujewniemiałnajmniejszychwątpliwości.Postanowieniawładz
wtymwzględzie-zauważał-są„ostateczneinieodwołalne”31iniemaani
jednegoRosjanina,którybymyślałinaczej,trudnobowiemwyobrazićso-
bie,abyjednapiątaziemrosyjskichzostałaprzyłączonadoKrólestwaPol-
skiego32.WprawdziewiększośćludnościKrajuZachodniegonależydo„ple-
mieniaruskiego”iwyznajeprawosławie,aletowcalenieprzesądzasprawy.
Historiadowodzi,stwierdzał,żezamożnaiwykształconamniejszośćmoże
łatwozdominowaćciemneibiednemasy33.
26ДневникП.А.Валуева,министравнутреннихдел.Вдвухтомах,t.1:1861-1874,
red.П.А.Зайончковский,Москва1961,s.192.
27A.Szwarc,Ruś,s.396.
28RGIA,f.908,op.1,d.185,k.1-12.
29Ibidem,k.1.
30Ibidem,k.4.
31AleksanderIIprzytychsłowachnamarginesienapisał:„Tak”;ibidem,k.5.
32Tucarzanotował:„niestetyjednakjestdużoRosjanmyślącychzupełnieinaczej”;ibidem.
33Ibidem.
