Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
19
tulczyńskiePotockichisławuckieSanguszków,uznaćmożnazaprawdzi-
welatyfundia,leczwieledóbrmiałopowierzchnięponiżej500dziesięcin.
Najwięcejdużychmajątkówznajdowałosięwgubernikijowskiej,najmniej
-wpodolskiej.
CzęśćPolakówzaliczanychdogrupyziemianniebyławłaścicielamima-
jątków,leczdzierżawiłaposzczególnefolwarkiodwłaścicielilatyfundiów.
Jeślizaśchodziopozostałych,topracowalioniwadministracjidóbr,wza-
kładachprzemysłowych(przedewszystkimwcukrowniach),wadministracji
państwowej.
Osobyzaliczanedoklasmiejskichiwiejskichzajmowałysięrzemiosłem
orazhandlem,jednakprzedewszystkimuprawąziemi.Bylitoprzeważnie
ludzieosobiściewolni,chociażrzadkobyliwłaścicielamiziemi,naktórej
pracowali.Zazwyczajużytkowalijąnazasadziedługoletniejdzierżawywza-
mianzaczynsz.Typowezaścianki,wktórychmieszkaładrobnaszlachta,spo-
tkaćmożnabyłojedynienaWołyniu.
PopowstaniulistopadowymnaPolakówwkrajuspadłowielerepresji,
lecznieprzybrałyonecharakteruodpowiedzialnościzbiorowej.Dopiero
wlatach1837-1852,kiedykrajemrządziłgenerał-gubernatorDmitrijBi-
bikow,próbowanozróżnympowodzeniemprowadzićkompleksowedziała-
nia,któremiałydoprowadzićdozmniejszeniapolskichwpływówwkraju6.
Uproszczeniembyłobystwierdzenie,żecałaspołecznośćpolskapozosta-
waławopozycjidorosyjskiejwładzy.Zwłaszczaarystokraciczęstopowiązani
byliwięzamirodzinnymizarystokracjąrosyjskąipozostającnasłużbiepań-
stwowej,wielokrotniedawalidowodyswojejlojalności.Równieżwczasie
wojnykrymskiej,mimoobawwładz,ziemiaństwopolskienatychterenach
zachowałozupełnyspokój7.
Nafali„odwilżyposewastopolskiej”rozpoczęłosięrównieżzmiękczanie
politykiwobecPolakówwguberniachzachodnich.Jużw1856r.nowyge-
nerał-gubernator(od1852)IłłarionWasilczikowzgłosiłwniosek,abyzie-
mianom,którzybraliudziałwpowstaniulistopadowym,przywrócićprawo
udziałuwwyborachdoorganówprzedstawicielskichziemiaństwaiwstępo-
wanianasłużbępaństwową.Wniosekten,popartyprzezwileńskiegogene-
rała-gubernatoraWładimirowaNazimowa,zostałzaaprobowanyprzezcara
wrokunastępnym8.
6OpolityceBibikowaszerzejzob.:В.С.Шандра,Генерал-губернаторства,s.276-
288.
7Ibidem,s.289-290.
8С.М.Середонин,ИсторическийобзордеятельностиKомитетаминистров:
KстолетиюKомитетаминистров(1802-1902),t.3,cz.1:KомитетМинистров
