Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
PiotrLaskowski
łącznieprzeciwtymformomirodzajomwyzysku,któreimbyłyniewygodne,któreich
gniotły[ł].Izawsze,gdypodciosamizbuntowanychmaszaczęłasięchwiaćpotęga
dotychczasowychpanów,powtarzałasiętasamahistoria.Szlachetnioswobodzicieleza-
mienialisięnaglewnajdzikszychposkromicieli,którzyjakonajbardziejprzygotowanido
objęciarządów,czekalitylkonato,byzająćmiejscezwyciężonychpanówlubpodzielić
sięznimi.Wzniosłepieściopowszechnejwolnościirównościokazywałysięobłudą
ioszustwem,apiewcyich,zrzucającmaskęprzyjaciółludu,ogłaszalirewolucjęzaskoń-
czoną[ł].Wielkarewolucjafrancuska1789r.byłajednymznajjaskrawszychprzykła-
dówtakiegohistorycznegooszustwawnowszychczasach.Wniejtoprzydźwiękuhaseł
„wolności,równościibraterstwa”kapitalistycznaburżuazjazużytkowałabuntygłodnych
masmiejskichiwiejskichdlaobaleniafeudalnycharystokratówiutwierdzeniawłasnego
panowania;zniąteżrozpoczynasięzwycięskipochódkapitalizmu[ł].Zezwycięstwem
kapitalistycznejburżuazjinieustały
,rozumiesię,dążeniaibuntyszerokichmas,wal-
czącychjakpodstarymi,takpodnowymipanamiopolepszenieswejdoli.Nieprzestały
równieżrozwijaćipodnosićsięnowewarstwypasożytów,któredziśjeszcze,upośledzone,
występujątaksamo„wobroniewolności”.Tennowyszermierzswobodytonieprzejrzana
armia„pracownikówumysłowych”,wykształconychiuprzywilejowanych„najemników
kapitału”–inteligencja.Onatozrozwojemkapitalizmuwzrastacorazbardziejwliczbę
iznaczenie–onateżdziękiswejwiedzykierujejużdziścałymżyciemgospodarczym
[ł].Ijakdawniejkapitaliściwyzyskalibuntygłodnychmaswyłącznieprzeciwstarym
panom–takiterazinteligencjastarasięwszystkimisiłaminienawiśćiniezadowolenie
masroboczychskierowaćwyłącznieprzeciwtymformomustrojuburżuazyjnego,pod
którymicierpisamainteligencja,wyłącznieprzeciwtyminstytucjom,którestająnaprze-
szkodziejejpanowaniu[ł],zdołałaonawypracowaćcałysystemoszukańczychformu-
łek,obłudnychfrazesówizwodniczychobietnic.Wspólnymichwszystkichzadaniem:
podnazwą„proletariackiegosocjalizmu”powtórzyćwnaszychczasachtylokrotniejuż
wciąguwiekówdokonywaneoszustwo106.
V
MyślMachajskiegonieustanniepowracadofrancuskiejrewolucji1848roku,
dodoświadczeniaDdniczerwcowych”.Istotętychwydarzeńdobrzezrozumiał
Marks,gdypisałwWalkachklasowychweFrancji:
Robotnicyniemieliwyboru:musielialboumrzećzgłodu,alborozpocząćwalkę.Od-
powiedzieli22czerwcapotężnympowstaniem–pierwsząwielkąbitwąpomiędzytymi
dwiemaklasami,naktórerozpadasięnowoczesnespołeczeństwo[ł].Zasłona,która
spowijałarepublikę,zostałarozdarta[ł].Braterstwotrwałodokładnietakdługo,jak
długointeresyburżuazjibyłyzbratanezinteresamiproletariatu.–Pedancistarejrewo-
lucyjnejtradycjiz1793roku,doktrynerzysocjalistyczni,którzyżebraliuburżuazjijał-
mużnydlaluduiktórymdopótypozwalanowygłaszaćdługiekazaniaikompromitować
się,dopókitrzebabyłokołysaćdosnuproletariackiegolwa,republikanie,którzychcieli
zachowaćcałystaryporządekburżuazyjny
,zwyjątkiemjegokoronowanejgłowy[ł]
–otosojusznicyluduwjegorewolucjilutowejłRewolucjalutowabyłarewolucjąpięk-
ną,rewolucjąbudzącąpowszechnąsympatię,boprzeciwieństwa,którewniejwybuchły
przeciwwładzykrólewskiej,nierozwiniętejeszcze,drzemaływzgodzieoboksiebie,
bowalkasocjalna,stanowiącaichpodłoże,uzyskałazaledwieeterycznąegzystencję,
106M.Nacht(Nomad),rękopisz1908r.,wjęzykupolskim,s.9-13;IISH(Amsterdam),
MaxNachtPapers1892-1973,teczka20.
