Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
PiotrLaskowski
SPDpotępiałaBernsteinowskirewizjonizm,tymchętniejrealizowałajegozale-
cenia.MachajskiniemógłznaćjeszczelistujednegozprzywódcówSPD,Ignaza
Auera,któryBernsteinzacytujepubliczniewroku1907,wewspomnieniupo
śmierciAuera:DDrogiEdziu,jesteświelkimosłem,tosięrobi,alesięotym
niemówi”87.Aleniemusiałgoznać,wystarczyłozrozumieć,skądbierzesię
panicznystrachsocjaldemokratów-takżeortodoksyjnychmarksistów-przed
niekontrolowanymwybuchemstrajków.Machajskizezjadliwąsatysfakcjąprzy-
pomina,jaksocjaldemokracjanadługoprzedwystąpieniemBernsteinastarała
sięzapobiecstrajkowi1maja:zalecałaorganizowanieświątecznychpochodów,
ewentualnieDskładanieadresówdowładz”-anajlepiejprzeniesienie1maja
napierwsząmajowąniedzielę.Tyleżemasy,którewzaskakującodużejlicz-
bieDprzyłączyłysiędodemonstracji[ś],demonstrowałygłówniewformie
strajku”88.
Niechęćniemieckiejsocjaldemokracjidostrajkupowszechnegomiałamoc-
neugruntowaniewteorii.Jużwroku1873,wogniupolemikizMichaiłem
Bakuninem,Engelskpił:DStrajkpowszechnyjestwprogramiebakuninowskim
dźwignią,którasłużydozapoczątkowaniarewolucjisocjalnej.Pewnegopięk-
negoporankuwszyscyrobotnicywszystkichgałęzizatrudnieniawjakimśkraju
lubnawetnacałymświecieprzerywająpracęinajdalejwciąguczterechtygodni
zmuszająwtensposóbklasyposiadającebądźtodokapitulacji,bądźteżdo
zaatakowaniarobotników,wskutekczegociuzyskująwówczasprawodoobro-
ny,aprzytejokazjirównieżidozniszczeniacałegostaregospołeczeństwa”89.
WtymczasiewalcestrajkowejEngelsprzeciwstawiałzorganizowaneikierowa-
neprzezsocjalistówzbrojnepowstanie,alewlatach90.,jakzobaczymy,opo-
wiedziałsięjużprzeciwinsurekcjiiwieszczył,żetriumfsocjalizmuosiągnięty
zostaniedrogąparlamentarną.Podążajączanim,upojeniwyborczymisukcesa-
miniemieccysocjaldemokracispacyfikowalidążeniastrajkowe,jednakzsamej
myśliostrajkucałkiemniezrezygnowali-sformułowalikoncepcjępolityczne-
gostrajkupowszechnego,którymiałbybyćbroniątrzymanąprzeznichwod-
wodzienawypadek,gdybysiłykonserwatywnepróbowałyznieśćpowszechne
prawowyborczelubograniczyćobywatelskieswobody.Strajktakimielibypro-
klamowaćliderzypartiisocjaldemokratycznej,dbającojegozdyscyplinowany
przebieg.
NowywymiarwalkastrajkowauzyskaławRosji.Jejkulminacjęstanowił
wybuchrewolucjiw1905roku,alewdołączonejdoEwolucjisocjaldemokracji
przedmowiezkwietniategorokuMachajskiznaciskiempodkreśla,żeruch
strajkowynarastałprzezcałądekadę.Wroku1903objąłZakaukazie,Charków,
OdessęiKijów,pracęporzuciłookoło200tysięcyludzi,stawiając-podsumuje
87E.Bernstein,IgnazAuer.EineGedenkschrift,Berlin1907,VerlagBuchhandlungVorwärts,
s.63.
88Pracownikumysłowy,s.117.
89F
.Engels,Bakuninowcywdziałaniu,MED18,s.529.
