Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
103Noweodkrycia
17
Najnowszerozważaniawskazująprzedewszystkimnadwaźródłaplanetoidbliskich
Ziemi.Pierwszymmożebyćpasgłównyplanetoid.Mechanizmem,którywydajesię
dostateczniewydajnymdozapewnieniastałościpopulacjitychobiektów,sązderzenia
międzyczłonkamipasagłównego.Energieprzekazywanepodczaszderzeńokazałysię
jednakzamałenato,abyspowodowaćodpowiedniązmianęorbityuczestnikówzderzeń
lubfragmentówrozpadubędącegoichkonsekwencją.Procesprzebiegawięcpewnie
dwuetapowo.NajpierwwwynikuzderzeniajakiśobiektmożezacząćobiegaćSłońcepo
tzw.orbicierezonansowejidopieropóźniejoddziaływaniegrawitacyjneJowiszapowoduje
przeniesieniegonaorbitętypowądlaplanetoidbliskichZiemi.Zarównoteoretycznie,
jakizapomocąmodelowaniacyfrowegostwierdzono,żeszczególniewydajnymipod
tymwzględemrezonansamijestwspółmierność3:1średnichruchówplanetoidyiJowi-
sza(odpowiadającajednejztzw.przerwKirkwoodawpasiegłównymplanetoid)oraz
jedenztzw.rezonansówwiekowych(współmiernośćnietylkośrednichruchówplanetoidy
iJowisza,lecztakżeprecesyjnychzmiandługościichperyheliów).
DrugimźródłemplanetoidbliskichZiemimogąbyćkometykrótkookresowe.Naj-
bardziejoczywistymfaktempotwierdzającymtękoncepcjęjestrzucającesięwoczypodo-
bieństwoorbitobutychrodzajówmałychciałUkładuSłonecznego.Aledopierownikliwe
badaniaostatnichdziesięciolecidotycząceewolucjijąderkometarnych–spośródktórych
trudnoniewspomniećpamiętnejeksploracjisłynnejkometyHalleyazapomocąkilku
sondkosmicznychw1986r.(oczymjestmowawrozdziale7)–pokazały,żeaktywność
kometymożeustaćm.in.wwynikupokryciacałejpowierzchnijądraskorupąmateriinie-
lotnej,którauniemożliwiadalszeHparowanie”pozostałychwewnątrzmateriałówlotnych.
Kresżyciakometymożeteżnastąpićpocałkowitymwyczerpaniusięsubstancjilotnych
wjądrze.Pozostałościąjestobiekt–określanyczasemmianemdrzemiącej(wpierwszym
przypadku)lubmartwej(wdrugim)komety–któryziemskiemuobserwatorowijawisię
oczywiściejakplanetoida.Najnowszeocenywskazują,żepochodzeniekometarnemoże
miećniewięcejniż40%populacjiplanetoidbliskichZiemi.
Wpaździerniku1977r.dokonanoodkrycia,którezdzisiejszegopunktuwidzenia
możebyćuznanezaprzełomwkształtowaniunowegoobrazuUkładuSłonecznego.
AstronomamerykańskipolskiegopochodzeniaCharlesT
.Kowal(1940–2011),poszukując
nowychplanetoidbliskichZiemi,dostrzegłobiekt,któregobardzowolnyruchponiebie
wskazywał,żejestodległyodZiemiznaczniedalejniżjakakolwiekzeznanychdotychczas
planetoid.Dośćszybkoudałosięwiarygodniewyznaczyćjegoorbitę,gdyżznaleziono
wieleprzedodkryciowychobserwacjisięgającychwsteczażdoroku1895.Okazałosię,
żewperyheliumzbliżasięondoSłońcanaodległość8,5AU,awapheliumoddalaod
niegoażdo18,9AU.Poruszasięwięccałkowiciepozapasemgłównymplanetoid,po-
międzyorbitamiJowiszaiUranawpłaszczyźnienachylonejdopłaszczyznyruchuZiemi
podkątemzaledwie70.OkresobieguwokółSłońcategoobiektusięgaprawie51lat.
Jegorozmiaryoceniononakilkasetkilometrówipewnietoprzesądziłoozakwalifkowaniu
go–mimonietypowejorbity–dopopulacjiplanetoid.Niezwykłaplanetoidaotrzymała
