Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Rozdział1•WspółczesnyobrazUkładuSłonecznego
mumiejscewpodręcznikach,encyklopediachorazróżnychpublikacjachastronomicznych
zarównonaukowych,jakipopularnych.Oczywiścieinneobiekty(np.komety,satelity
planet,meteoroidy)orazróżnorodnośćobserwowanychlubtylkohipotetycznychstruktur
(np.heliosfera,magnetosferyipierścienieplanet)stalewzbogacająwspółczesnymodel
UkładuSłonecznego,czyniącgoznaczniebardziejinteresującym,niżmógłbysięwydawać
napodstawietakuproszczonegosformułowania.Niemniejjednakzasadniczyzarystego
obrazupozostałwłaściwieniezmienionyniemaldosamegokońcaXXw.
OsiągnięciaostatnichdziesięcioleciwbadaniachUkładuSłonecznegozmuszajądziś
jednakdopewnejmodyfkacjitegospojrzenianajegostrukturęiewolucję.Wydajesię,
żeułatwiłyone,aczasemnawetpoprostuumożliwiłydostrzeżenieizrozumieniewzajem-
nychpowiązańiwspółzależnościpomiędzyróżnymizjawiskamiifaktami,zarównoobser-
wacyjnymi,jakipochodzącymizdociekańteoretycznych,prowadzącwkonsekwencjido
corazwyraźniejszegokrystalizowaniasięnowegoobrazunaszegonajbliższegootoczenia
kosmicznegoijegoewolucji.Wartowięcpokusićsięopróbęnakreśleniazasadniczychele-
mentówtegoobrazu,wyłaniającychsięzdorobkudrugiegopółwieczaminionegostulecia.
Niezapominajmyprzytym,żebyłtoczasrozpoczęciaeksploracjiUkładuSłonecznego
metodamitechnikkosmicznychitooneprzedewszystkimwycisnęłypiętnonowości
nawspółczesnymjegoobrazie.
103Noweodkrycia
Obiektami,którepierwszezmąciłyklarownyiprostyobrazUkładuSłonecznegopierw-
szejpołowyXXw.,byłyplanetoidyporuszającesiępoorbitachnierazdośćznacznie
wykraczającychpozatypowyobszarruchumałychplanetznajdującysięmiędzyorbita-
miMarsaiJowisza.Wprawdziepierwszategorodzajuplanetoida,(433)Eros,została
odkrytajeszczew1898r.,aleprzezdługiczasbyławyjątkiem,który–jaksięwydawa-
ło–potwierdzaregułę.GłównąosobliwościąErosajestmożliwośćjegozbliżeńdoZiemi
naodległośćdochodzącądozaledwie22milionówkilometrów.Peryheliumjegoorbity
znajdujesiębowiemwniewielewiększejodległościodSłońcaniżśredniaodległość
odniegoZiemi.Następnątegotypuplanetoidędostrzeżonodopieropodwudziestu
latach:odkrytaw1918r.(887)AlindaprzechodzijeszczebliżejorbityZieminiżEros,
aponadto–wprzeciwieństwiedoErosa–poruszasiępotorzeowyraźnieeliptycznym
kształcie,couczyniłojątymbardziejniezwykłymobiektemwśróddotądodkrytychpla-
netoid(mimośródorbityAlindy,czyliwielkośćcharakteryzującastopieńjejeliptyczności,
wynosi0,6;dlaporównaniawartoprzypomnieć,żemimośródorbitykołowejjestrów-
ny0,aparabolicznej1).
Innegorodzajuosobliwośćwświeciemałychplanetukazałoodkryciewciąguza-
ledwiejednegoroku,odlutego1906dolutego1907r.,trzechplanetoidobiegających
SłońcepoorbitachniemaltakichsamychjakorbitaJowisza,przyczymdwieznich,
