Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
azwłaszczawszystkiewarstwyzwiązanezkonkretnymtworzywemjęzykowym,roz-
padasięitłumaczmusibudowaćodpodstawcałąkonstrukcję.Skoroniesposóbzna-
leźćekwiwalentównawszystkieaspektyiniuanseoryginału,nakażdymkrokutrzeba
dokonywaćwyboru30.
Prawidłagramatycznelubzasobysłownikajęzykadocelowego-budulce
wierszajakoaktukomunikacjiwerbalnej-jakrównieżustalonastruktura
formalnapierwowzorusączynnikamiimmanentniezwiązanymiztekstem.
JużjednakwzmiankowanyprzezBuszęświatopoglądtłumacza,atakżepo-
strzeganieprzezeńideipoezjiczywłasnejrolimediatoramiędzyautorem
aczytelnikiemnależądozestawudeterminantwobeckonkretnegoutworu
zewnętrznych.Uwarunkowanaichoddziaływaniemrekonstrukcjawiersza
wwariancieprzekładowymniemalnigdyniejestpozbawionaunikalnej
translatorskiejsygnatury.JakujmujetoBusza:nparadoksalniewięctrud-
nośćtłumaczeniapoezjiłączysięzwiększąswobodątłumacza.Zkoleizaś
większymarginesmożliwościułatwiatłumaczowiwyciśnięciewłasnego
piętnanaprzekładzie”.Wtensposóbmniejlubbardziejświadomienmoże
onzmienićwydźwiękoryginału,wpłynąćnajegoodbiórlubwrzadkich
wypadkachgoprzyćmićprzezstworzeniedziełaowyższychwaloraches-
tetycznych”31.
AndrzejBuszaogłosiłswójszkicteoretycznywdekadzie,któraprzy-
niosłatranslatologiirewaloryzacjędominującychwcześniejparadygmatów
badawczych.Podczasgdywlatachsześćdziesiątychisiedemdziesiątych
XXwiekuwiększośćteoriiprzekładowychkoncentrowałasięnadefinio-
waniupojęciaekwiwalencji,asamtransfermiędzyjęzykowydyskutowany
byłprzedewszystkimjakowymagającydokładnegoskodyfikowaniaproces
ustanawianiarelacjiidentycznościlubprzynajmniejsilnejanalogiimiędzy
tekstemźródłowymadocelowym32,topocząwszyodpublikacjiTranslation
StudiesSusanBassnettw1980roku33,przekładoznawcyprzenosząakcent
naobserwacjęstrategiitłumaczeniowychwodniesieniudokształtujących
jezjawiskkulturowo-społecznych.Jużproponowanew1978rokuprzez
ItamaraEven-Zoharapostrzeganieliteraturyjakonpolisystemu”-wktó-
30A.Busza,Orefrakcjiznaczeniowej...,s.22.Jakdodajepoeta,nprzytłumaczeniu
prozy,zwłaszczanie-literackiej,tłumaczoperujeniemalwyłącznenapłaszczyźnieseman-
tycznej,dążącdostworzeniawinnymjęzykutekstu,którybystanowiłjaknajdokładniejszy
ekwiwalenttreściowyoryginału.Nadtowzględnajednoznacznośćprozyprzezzaostrzenie
parametrówznaczeniowychjakgdybynakłaniatłumaczadowierności,ułatwiająctym
samymjegozadanie”.
31Tamże.
32
Por.TheTranslationStudiesReaderpodred.L.Venutiego,NowyJork2004,s.215.
33S.Bassnett,TranslationStudies,Londyn1980.
18
