Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
(...)zawodowców”27.TojednakwłaśnieautorZnakówwodnychwroku
1983poświęciłomówieniuipraktycznemuzastosowaniurefrakcjiznacze-
niowejkrótkiesej,któregonajważniejszezałożeniawartoprzywołać.
nChodziozjawiskomniejlubbardziejświadomegoukierunkowaniatek-
stuliterackiegoprzezautorapodwpływemświatopoglądu,postawyideolo-
gicznej,układuwyznawanychwartości,przesłanekepistemologicznychitd.”
-wyjaśniaBusza.Nagruncietwórczościprzekładowejwpływtennajwy-
raźniejprzejawiasięwnsystematycznychprzesunięciachformalno-seman-
tycznych,jakietłumaczwprowadzapodczasprocesutranslatorskiego.Ana-
logiczniedoprzenośnilustrazjawiskotookreślamskrótowo»refrakcją«”.
Analizakomparatystycznadostarczanarzędziniezbędnychdowskazania
jejtekstualnychefektów-ponieważkażdyaktprzekładunależyrozpatry-
waćjakonwswojejistocieświadomątransformacjęistniejącegojużtekstu,
wszelkieingerencjewywodzącesięzodrębnejstrukturyintencjitłumacza
możnałatwoodizolowaćprzezporównanietłumaczeniazoryginałem”28.
Najważniejszejestzaakcentowaniewtakstreszczonejdefinicjizało-
żenia,żeoweinteresującebadaczaprzesunięcia,czylimotywacjedlaar-
bitralnychmodyfikacjikomunikatupierwowzorupodczastransferu,mają
sweźródławsferzedefactopozajęzykowejipozatekstowej,niezależnej
wdużejmierzeodsamegoprzekładanegoutworu.Jesttoistotnezwłasz-
czawpoezji-rozumianejzgodniezewspółczesnądefinicjąjakosyno-
nimliryki29-względemktórejprocesdecyzyjnytłumaczastandardowo
uwzględniasprzężeniesemantycznejstronytekstuzkonstrukcjąformalną.
Jakdowodządoświadczeniapoety,
przekładającwiersz,tłumaczmusinietylkowziąćpoduwagęwyeksponowanecechy
formalnetekstu(rytm,rym,organizacjadźwiękowa),aleiporaćsięnierazzbardziej
zagęszczonąiskomplikowanąkonstrukcjąznaczeniową,polegającąbądźnawielo-
znaczności,bądźnacelowychniedookreśleniach.Cowięcej,teróżnorodneelementy
(takformalne,jakisemantyczne)wudanymutworzepoetyckimsązintegrowane,
tworzącswoistyukładwewnętrzny.Zchwilątranspozycjinainnyjęzykukładten,
27
A.Busza,Orefrakcjiznaczeniowejwprzekładziepoetyckim,nPamiętnikLiteracki”
1983,nr7,s.21.
28Tamże,s.21-22.
29
nPoezja-wnowszejkrytyce(odepokisymbolizmu)stajesięsynonimemliryki,co
wiążesięzfaktem,żedramatwwiększości(pozatzw.dramatempoetyckim)icałaniemal
epikastałysiędomenąprozy.Poezjajakosynonimlirykinieograniczasiędowypowiedzi
wierszowanych,wjejobrębwłączasiętakżeprozatorskieutworyliryczne”.Organizacja
materiałujęzykowegonjestwutworachlirycznychznaczniebardziejrygorystycznaniż
wjakichkolwiekinnychtypachdziełliterackich”(Słownikterminówliterackichpodred.
J.Sławińskiego,Wrocław1998,s.402-403,279).
17
