Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
Ustawajakoźródłoprawapowszechnieobowiązującego
1010Demokratycznepaństwoprawne
Zgodniezbrzmieniemart.2ustawyzasadniczejz2kwietnia1997rokunRzecz-
pospolitaPolskajestdemokratycznympaństwemprawnym”1.Tazasadaustrojowanie
zostałanodkryta”przeztwórcówKonstytucjiIIIRP
.Znalazłaonaswojekonstytucyjne
umocowaniejużwwynikunowelizacjiustawyzasadniczejoPRL-owskimrodowodzie,
wgrudniu1989roku2.NastępniezostałautrzymanawMałejkonstytucjiz1992roku3
idlategojejobecnośćwKonstytucjiRPz1997rokuuznaćmożnazapotwierdzenieobra-
negonapoczątkutransformacjikierunkuewolucjiustrojowejpaństwapolskiego.
Treśćzacytowanejzasadyustrojowejzawieradwapojęcia:państwademokratycznego
ipaństwaprawa.Koncentrującuwagęnapierwszymznich,należałobyzdefiniowaćpojęcie
demokracji.Niejesttołatwezadanie,oczymprzekonujechociażbyogromnailośćkon-
cepcjiimodelidemokracjiskładającychsięnadorobekmyślipolitycznej4.Wliteraturze
przedmiotupojawiasięnawetstwierdzenie,żenhistoriamyślipolitycznejtohistoriasporu
orozumienieiocenędemokracji”5.MimożetawywodzącasięzantycznejGrecjiforma
ustrojowaniestraciłazbiegiemlatnaatrakcyjności,tonieudałosiędotejporystworzyć
jejuniwersalnejdefinicji.Jesttozadanietymtrudniejsze,żehistoriademokracjipotwierdza
jejzdolnośćadaptowaniasiędoróżnychwarunkówspołecznych,kulturowychczygospo-
darczych.Towoczywistysposóbpowoduje,żejejempiryczneprzykładyróżniąsięmiędzy
sobąwstopniunierazdalekoidącym.Podobnierzeczwyglądanagrunciedociekańnauko-
wych.Zróżnicowaneceleikontekstprowadzonychbadańmogąmiećzasadniczywpływna
ewolucjępojęć,zmianęsposobówichdefiniowaniaczyoperacjonalizację6.Wkonsekwencji
RobertDahlpodkreśla,nżetakwjęzykupotocznymjakfilozoficznymtermin»demokra-
cja«użytybyćmożeidooznaczeniapewnegoideału,irzeczywistegoustrojuznacznieodeń
odbiegającego.Powodujetowielenieporozumień.Ponadto,jeślidemokracjaoznaczaza-
równoideał,jakiosiągalnąrzeczywistość,tojakmamyoceniać,czyikiedyistniejącyustrój
jestdostateczniebliskiideału,byuchodzićzademokratyczny?7
.DlategoGiovanniSartori
1KonstytucjaRzeczypospolitejPolskiejzdnia2kwietnia1997r.(Dz.U.z1997r.,nr78,poz.483).
2Ustawazdnia29grudnia1989r.ozmianieKonstytucjiPolskiejRzeczypospolitejLudowej(Dz.U.z1989
r.,nr75,poz.444).
3Ustawakonstytucyjnazdnia17października1992r.owzajemnychstosunkachmiędzywładząustawodaw-
cząiwykonawcząorazosamorządzieterytorialnym(Dz.U.nr84,poz.426).
4Zob.m.in.D.Held,Modeledemokracji,Kraków2010.
5A.Antoszewski,Współczesneteoriedemokracji,[w:]A.W
.Jabłoński,L.Sobkowiak(red.),Studiazteorii
polityki,tomII,Wrocław1998,s.7.
6D.Collier,R.Adcock,DemocracyandDichotomies:APragmaticApproachtoChoicesaboutConcepts,nTe
AnnualReviewofPoliticalScience”1999,Vol.2,s.562.
7Cyt.za:R.A.Dahl,Demokracjaijejkrytycy,Kraków-Warszawa1995,s.13.