Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ustawajakoźródłoprawapowszechnieobowiązującego
17
ka.Istotnejestzatemstworzenie19i/lubotwarcierzeczywistychkanałówdostępuobywateli
doprocedur,dziękiktórymmogąoniuczestniczyćwprocesachtworzeniaprawalubco
najmniejwpływaćnanie.Zaobserwowaćwięcmożnawyjątkowąkoincydencjępomiędzy
efektamifunkcjonowaniapaństwademokratycznegoipaństwaprawa.Niesposóbsobiewy-
obrazićpaństwademokratycznegoniebędącegopaństwemprawa20.Wpodręcznikuprawa
konstytucyjnegoznaleźćmożnanastępującądefinicjędemokratycznegopaństwaprawa:nto
takie,wktórymprawoodzwierciedlaakceptowanyspołeczniesystemwartości,opartyna
prawienaturalnymistandardachprawamiędzynarodowego.Wdemokratycznympaństwie
prawawolawiększości,wyrażonawformieustawy,możebyćprzezwyciężonawwyniku
zastosowaniakontrolikonstytucyjnościprawa”21.
1020Hierarchicznastrukturaźródełprawa
Jednymzpodstawowychelementówfunkcjonowaniapaństwaprawajestklarow-
nysystemźródełprawa22,opierającysięnahierarchicznejichstrukturze.Pomijającza-
gadnieniesporówdotyczącychsensustosowania,sposobówpojmowaniaidefiniowania
terminunźródłoprawa”23,możnadlapotrzebniniejszegoopracowaniazaPawłemSar-
neckimprzyjąć,żechodziondokumentyurzędowe,zawierająceregułyobowiązującego
iwymagalnegozachowanialudzilubichnajrozmaitszychzrzeszeń,atakżekompetencje
instytucjipublicznych,zwłaszczaorganówpaństwa”24(źródłaprawawznaczeniuformal-
nym).Możnabyzałożyć,odwołującsiędokoncepcji,którąprzedstawiłLonLuvoisFuller,
żeregułyte,przyjmującpostaćnormprawnych,powinnybyć:1)ogólne(uniwersalne),2)
publicznieogłoszone,3)dotyczyćjedyniezachowańprzyszłych,4)jasneizrozumiałe,5)
logiczniespójne,6)możliwedospełnieniai7)stabilnewczasie25.
PrzyglądającsięzagadnieniuźródełprawawkontekścieprzepisówKonstytucjiIIIRP
,
należypodkreślićprzełomowośćustawyzasadniczejz1997rokuwopisywanymaspekcie.
Wprawdziekwestiedotyczącetworzeniaprawaporuszonesąwróżnychjejczęściach,ale
niewątpliwienauwagęzasługujepoświęcenieodrębnegorozdziałuproblematyceźródeł
prawa.Wtensposóbuwypuklonojejznaczenieiautonomicznycharakter26,jednocześnie
wyznaczającpodstawybudowynagrunciepraktycznymsystemu,wramachktórego:1)
jasnozostałyokreślonepodmiotyuprawnionedotworzeniaposzczególnychrodzajów
19K.Henley,TeImpersonalRuleofLaw,nCanadianJournalofLawandJurisprudence”1992,Vol.V
,No.2,
s.299.
20
J.Ferejohn,P
.Pasquino,Demokracjairządyprawa,[w:]J.M.Maravall,A.Przeworski(red.)Demokracja
irządyprawa,Warszawa2010,s.235.
21Cyt.za:J.Sobczak,Zasadademokratycznegopaństwaprawnego,[w:]W
.Skrzydło(red.)Polskieprawokon-
stytucyjne,Lublin2006,s.110.
22Z.Ziembiński,Ostanowieniuiobowiązywaniuprawa.Zagadnieniapodstawowe,Warszawa1995,s.117.
23Zob.m.in.:P
.Häberle,Źródłaprawawnowychkonstytucjach,nPrzeglądSejmowy”1996,nr4(16),s.69-72;
J.Nowacki,Z.Tobor,Wstępdoprawoznawstwa,Warszawa2007,s.113-115.
24Cyt.za:P
.Sarnecki,Konstytucyjnysystemźródełprawaocharakterzepowszechnym,[w:]E.Gdulewicz,
H.Zięba-Załucka(red.),DziesięćlatKonstytucjiRzeczypospolitejPolskiej,Rzeszów2007,s.254.
25L.L.Fuller,Moralnośćprawa,Warszawa1978.
26A.Bałaban,Źródłaprawawpolskiejkonstytucjiz2kwietnia1997r.,nPrzeglądSejmowy”1997,nr5(22),s.34.
