Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
PostępowanieustawodawczewPolsce–prawo,zwyczajeipraktyka
wdziedzinieustawodawstwawynika,popierwsze,zprzyjęciazałożeniaoprzedstawiciel-
skiej(pośredniej)koncepcjidemokracji,uzupełnianejtylkoprzezformydemokracjibez-
pośredniej.Podrugie,jestkonsekwencjąobowiązywaniafundamentalnejzasadydemo-
kratycznegopaństwaprawa.Jejrealizacjazabezpieczaprzedwyekwipowanieminnychniż
parlamentorganówwładzywkompetencjedosamoistnegowydawaniaaktówprawnych
omocyustawy.Potrzecie,monopolparlamentuwobszarzeuchwalaniaustawmaoparcie
takżewzasadziepodziałuwładzy.Oilewięcprzypisanieparlamentowiwyłącznegoprawa
uchwalaniaustawniebudziwątpliwości,znajdującuzasadnieniewprzyjętejogólnejkon-
cepcjipaństwa,otyleanalizarozwiązańwprowadzonychprzezustawęzasadnicząz1997
rokunastręczajużpewnychtrudności.Wiążąsięoneściślezzagadnieniemdwuizbowości
polskiegoparlamentu.Otóżzbrzmieniaart.120i121KonstytucjiRPwynika,żeustawę
uchwalaSejm.Jakawięcjestroladrugiegoczłonulegislatywy-Senatu?Wszakwspółtwo-
rzyonzSejmemustawodawczągałąźwładzy.Koncepcjaasymetrycznejdwuizbowości
niemożeprzecieżstanowićprzesłankipozbawieniaSenatuprawadorealizacjifunkcji
ustawodawczej.Mniejszyzakresuprawnieńwprocesielegislacyjnymnieoznaczawszak-
że,żeSenatnieuczestniczywstanowieniuustaw.Literalneodczytanieprzywołanychwy-
żejprzepisówKonstytucjiRPnapierwszyrzutokastoiwsprzecznościzrzeczywistym
przebiegiemprocesulegislacyjnego.Należyzatemrozstrzygnąć,czyustawajestndziełem”
Sejmu,czyteżobydwuizbparlamentarnych.
Wychodzącnaprzeciwpojawiającymsięwątpliwościom,MarekDobrowolskizapropo-
nował,by,odwołującsiędokryteriumfazyprocesulegislacyjnego,wyróżnićustawywsen-
sieformalnym-aktyprzyjęteprzezSejmiustawywsensiematerialnym-aktyoostatecznie
określonejtreści,będąceefektempracSejmuiSenatu44.Tenpodział,będącypróbądosto-
sowaniasiędokonstytucyjnegowzorca,nierozwiązujejednakproblemu.Dlategozasad-
nejestwyraźnewskazanie,żeustawa-mimopojawiającychsięniejednoznaczności-jest
wspólnymdziełemSejmuiSenatu.Popierwsze,uznanie,żeustawamożebyćwyłącznie
ndziełem”Sejmu,oznaczałobypozbawienieSenatuistotnejczęściuprawnieńizakwestio-
nowaniejegostatusuorganuwładzyustawodawczej.Podrugie,mimożenaposzczególnych
etapachpostępowaniaustawodawczegowykazująaktywnośćróżnepodmioty,niesposób
niezauważyć,iżzewzględunazakreskompetencjiewidentniewyjątkowąpozycjęzajmują
izbyparlamentarne-SejmiSenat.Potrzecie,niewystępujemożliwośćpodjęcialegalnych
działań,któreintencjonalnieopierałybysięnapominięciuSenatuwpostępowaniuustawo-
dawczym.EfekttakichdziałańmusiałbywświetleKonstytucjiRPzostaćuznanyzawadliwy
nagruncieproceduralnym.Poczwarte,wrażeniejakobykonstytucyjnerozstrzygnięciedo-
tyczącemomentuuchwaleniaustawynastręczałoproblemów,możebyćskutkiemwąskiego,
44M.Dobrowolski,Opojęciu„ustawa”…,s.27.Zaproponowanypodziałniejesttożsamyzfunkcjonującym
odponadstulatpodziałemnanustawywrozumieniuformalnym”inustawywrozumieniumaterialnym”
.
Pierwszezpojęćodnosisiędoaktu,którypowstałwpostępowaniuustawodawczym,nosinazwęnustawa”
izostałogłoszonyjakoustawa.Zkoleinustawąwrozumieniumaterialnym”jestkażdyprzepis(norma)pra-
wa,któryrozgraniczasferywolnejdziałalnościpodmiotów,ingerujewsferęprawaiwolnościjednostkioraz
ograniczakorzystaniezwłasności.Niemaprzytymznaczenia,mocąjakiegoaktunormatywnegoprzepistaki
zostałustanowiony.Zob.:J.Nowacki,Z.Tobor,Wstęp…,s.122-124.
