Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Wprowadzenie
wizjęsztukikrajów,,BlokuWschodniego’’,wywiedzionejztragicznych
doświadczeńwojny,
,,zniekształconej’’opresyjnościąkomunistycznychrzą-
dów,zdominowanejkonfliktamiwładzyzopozycjąpolityczną.
,,LataosiemdziesiątewPolsce–piszeMałgorzataLisiewicz–toczas
oczekiwanianaadwentsztukiautentyczniezaangażowanej.Dekadata,
naznaczonaszczególnymschematempolitycznymroku1980/1981jużnie
symulowała,nieprorokowała,aledomagałasięsamookreśleniawnowej
rzeczywistości’’
35.
Rzeczywistośćartystycznąlatosiemdziesiątychująćmożnawdwie
klamry:jednatosztukaobieguoficjalnego,wktórejmieściłsięnurt
odwołującysiędotradycjiawangardy(wobecwykorzystaniajejstylistyki
iteoriikonceptualnych–czasamiuznawanywręczzalegitymizującywładzę
komunistyczną
36),adrugatosztukatzw.obiegu,,przykościelnego’’,będąca
wkonflikciezwładzą,odwołującasiędoretorykiromantycznychidei
niepodległościimartyrologii.
NatlezłożonejsytuacjisztukiwPolscewlatachosiemdziesiątych,
wobecnieuchronnegoposzukiwaniaprzezartystówtamtegoczasumiejsca
dlaswejtwórczości,która,jakpisałPiotrPiotrowski,odwoływałasiędo
wielkichnarracjipolskiejkultury,mającychbyćswoistymremediumna
nędzęstanuwojennego,naterror:,,Tobyłrodzajrekompensaty.Artyści
związaniztradycjąchrześcijańsko-narodowąpowoływaliowewielkienar-
racje,abyodnaleźćwnichschronienieinadzieję,którapozwalaprzetrwać.
Nietworzyłyonerealnejopozycjiintelektualnejwobecsytuacjipolitycznej;
raczejrzeczywistościstanuwojennegoprzeciwstawiałymitologiępolskiej
kultury’’
37.Działalnośćzaśrozlicznychgrupartystycznychjawiłasięwtam-
35M.Lisiewicz,Sztukamilczenia.Szkicopolskiejsztucelat80,
,,MagazynSztuki’’
1995,nr5,s.66.
36Por.:artykułW.BorowskiegozGaleriiFoksal,opublikowanywwarszawskiej,,Kul-
turze’’1975,nr12pt.Pseudoawangarda.Borowskiwswymtekścieporuszyłbardzoistotny
wtamtymczasieproblem,,postawyneoawangardowej’’,którawykorzystującpraktykęplagiatu
–pisałPiotrPiotrowskikomentującartykułBorowskiego–bełkotu,fałszywegoradykalizmu,
brakuodpowiedzialności,operowaniaawangardowąstylizacją,anieawangardowymiwartoś-
ciami,skierowywałapolskąsztukęwspółczesnąkuwtórnymstylistykom,pospolitościidez-
orientacji:Zjednejstronypseudoawangardadziałaprzeciwkoawangardzie(naktórejpaso-
żytuje)–pisałBorowski–azdrugiej–jestpozornieskierowanaprzeciwkosztuceakademic-
kiejioficjalnej.Dlaawangardyjestniebezpieczna,ponieważjąokradaiusiłujereprezentować
publicznie.Psudoawangardadezorientujeodbiorcę.Bazujenaignorancji,snobizmieipo-
spolitejmentalności.Nieznajdujepotwierdzeniawrozwojusztukiiniewychodzizeźródeł
sztuki,leczograniczaswojedziałaniabezpośredniodoscenyżyciowej.[...]Przypozorach
buntupopierajejidee,korzystazjejprzywilejówizapominaoswoimepizodycznym,fikcyjnym
kontakciezesferąsztuki.Pseudoawangardajestwięczawszeamoralnaiaintelektualna’’.
Cyt.za:TadeuszKantor.ZArchiwumGaleriiFoksal,oprac.M.Jurkiewicz,J.Mytkowska,
A.Przywara,Warszawa1998,s.56.
37RozmowazprofesoremPiotremPiotrowskimprzeprowadzonaprzezMaciejaMazurka,
Wytrącićzautomatyzmumyślenia,
,,Znak’’1998,nr12(523),s.61–62;por.także:
