Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Innaprzestrzeń
wkolejnekręgi(przestrzeni,czasu,spotkaniazDrugim).Na-
tomiastpostrzeganejakoprzedsięwzięciepisarskiebędzienie-
ustannymDtłumaczeniem”odmiennejrzeczywistościodbiorcom,
którzytegosaminiezaznali.
*
Pierwszymdoświadczeniem,wktórebędziewtajemniczanybo-
hateriktórezarazembędzietłumaczoneczytelnikom,jestprze-
strzeńRosji-Sowietów-GUŁagupostrzeganajakoodrębny,
zamkniętyświat.Toświatogromny.(Wtymmiejscunierozstrzy-
gam,czyautorzyrozróżniajątetrzyporządkiprzestrzeni,czyteż
chętniejjeutożsamiająizamiennieposługująsięnazwami:histo-
rycznejDRosji”,porewolucyjnychDSowietów”czywreszcieistnie-
jącegotamDGUŁagu”.)
WyobrażeniesowieckichobozówpracyjakoodrębnejDkrainy”
zaczynasięodtytułów.Oczywiściespośródtytułów-hasełnajbar-
dziejpopularnyokazałsięDarchipelagGUŁag”AleksandraSoł-
żenicyna,natomiastwjęzykupolskimjegoformułęuzupełniają:
Dinnyświat”(zaGustawemHerlingiem-Grudzińskim)iDnieludz-
kaziemia”(zaJózefemCzapskim).Zwrotytetakdalecesięupo-
wszechniły,żeużywająichzarównoautorzywspomnień,jakihi-
storycy,socjologowie,antropolodzykultury,psychologowieiinni
badającyzjawiskołagrów,atakżepublicyścionimpiszący.Okreś-
leniateżyjąwłasnymżyciemwjęzykupotocznymidawnojużza-
poznanoichzwiązekzkonkretnymiutworami.
Napodstawietylkopolskichtekstówmożnabyprzytoczyć
znaczniewięcejprzykładówobrazówimetaforprzestrzeni:So-
wiety(iGUŁag)określanesąjakokrajgigantycznegooszustwa
(Górski),wielkiejblagi,nieuporządkowany,chaotyczny,bezna-
dziejny,fantastyczny(Hort),krajwszelakichmożliwości,azara-
zemnajwiększychparadoksów(Wittlin)inieprawdopodobnych
cierpień(Rudnicki);krainadziwna,pełnazabłąkanychwol-
nych(Skarga);ziemianieludzka(Czapski),niegościnna(Hort),
należącadoczerwonegocaratu(Szyszko-Bohusz);światponu-
rejanegdoty,zoperybuffo,ponuregoparadoksu(Swianiewicz),
-42-
