Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Rozpoznawanieprzestrzeni
przestrzeni,aletakżeiczasu,któryodmierzająDtutejsze”zega-
ryiwedługktóregozapisująhistoriękalendarze.Wreszcie,owo
Drozpoznawanie”dotyczyćbędzierównieżspotkanegowDinnym
świecie”człowieka,Drugiego.
Sowieckiświat,któryrozpoznajebohater,jestprzezniegostop-
niowooswajany:polskiprzybyszcorazlepiejsiętuorientuje,
corazsprawniejporuszasięidziała.Niezmieniatojednakpierw-
szegoprzekonaniaoDinności”rzeczywistości,którejdoświad-
cza:Dinności”całegopaństwaSowietówczywewnętrznejkrainy
GUŁag.Wproponowanejprzezemnielekturzeliteraturyłagro-
wejwielokrotniepowracaćbędziestwierdzenieotłumaczeniu
przezniąrzeczywistości.Uważamtozajednąznajważniejszych
cechtejliteratury-jestnią,powtórzmy,towłaśnieprzekonanie
autorów-świadków,iżkażde,nawetpotocznedoświadczenie-
doznawanewDinnej”przestrzeniiodmierzanewDinnym”czasie,
awydarzającesięwspotkaniuzDrugim,Dinnym”człowiekiem-
nabrałotakżeDinnego”znaczenia.Jesttoprzekonanie,iżod-
miennościąsąnaznaczonenawetprzeżyciacodzienneidlatego
czytelnikowiczysłuchaczowitrzebawytłumaczyćnawetnajprost-
szerzeczy,pozorniebanalne,abyzbliżyćsiędozrozumieniaCa-
łości,dowytłumaczeniaMechanizmu,Systemu,Maszyny,które
świattenporuszają.Trzebawytłumaczyćkażdy,nawetnajprost-
szyelementDinnegoświata”poto,abyformułowaćregułyipra-
warządząceGUŁagiem:oludziachmówićDoni”,oczasieDwtedy”,
oprzestrzeniDtam”-awięcformułowaćsądy,którenawetbez
cudzysłowówbędąjasnedlaczytelnikaczywidza.
Zpodobnymprzekonaniem(ukrytymmiędzywierszamilub
otwarciegłoszonymprzezautorów)literaturałagrowaprzekra-
czaramyliteraturyfaktu.Pasjaodkrywcy,którejsednemjest
wiara,iżrzeczywistośćjestwistocieczymśinnym,niżsięnam
wydaje,iżetrzebaopisaćnanowozjawiskanawettakoczywi-
stejakdzieńinoc.Tapasjasprawia,żepowstającepodjejwpły-
wemtekstybędączymświęcejniżdawaniemświadectwafaktom.
AkonsekwencjeprzekonaniaświadkówoDinności”światała-
growegosądwojakie:gdyspojrzećnanieodstronybohatera,to
jegodoświadczaniebędzieprzedstawianejakoDwtajemniczanie”
-41-
