Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Normaprawnaaprzepisprawny.Zdarzenieprawneastosunekprawny
27
matakżeobowiązekichegzekwowania)albouprawnieniujednejstronyodpo-
wiadaobowiązekdrugiejstrony(np.wynajmującymaprawożądaćodnajemcy
czynszu,anajemcamaobowiązektenczynszuiścić).
Zewzględunasposóbobowiązywanianormyprawnemogąbyć:
a)dwukierunkowobezwzględnieobowiązujące(imperatywne),któreniepozwalają
stronomaninawięcej,aninamniej,niżtowynikaznormy,azatemstronymu-
szązachowaćsięzgodnieztąnormą(np.art.119k.c.:„Terminyprzedawnienia
niemogąbyćskracaneaniprzedłużaneprzezczynnośćprawną”);
b)jednokierunkowobezwzględnieobowiązujące(semiimperatywne),którepozwa-
lająnaswobodnezachowaniesiętylkowjednymkierunku,naprzykładnormy
prawapracychroniącepracownikamogąbyćumowniezmienianetylkonajego
korzyść,podobniejakprzepisyprawacywilnegooochroniekonsumenta,które
mogąbyćumowniezmienianetylkonakorzyśćtegożkonsumenta;wprawiepo-
datkowymustawodawcaokreślagórnągranicęstawekpodatkuodnieruchomo-
ści,azatemkompetentnagminamożeuchwalićtylkoniższestawki,niewolnojej
natomiastuchwalaćstawektegopodatkuwyższychodprzewidzianychwprzepi-
sachprawnych;
c)względnieobowiązujące(dyspozytywne),którewiążąadresatów,jeżelinieposta-
nowiliinaczej;tegorodzajunormywynikajązprzepisówzawierającychmiędzy
innymitakiezwroty,jak:„Wbrakuodmiennegozastrzeżeniaumownego(...)”
albo„Jeżelistronyinaczejniepostanowiły(...)”bądź„Jeżelizumowyniewynika
nicinnego(...)”.
Normyimperatywnecharakterystycznesądlaprawapublicznego(np.administracyjne-
go,finansowegoikarnego),anormydyspozytywne-dlaprawaprywatnego(np.prawa
cywilnego).Podatnicyzreguływolelibyniepłacićpodatków,leczdoichzapłacenia
zmuszająichnormyprawnezawartewprzepisachprawapodatkowego,którejestpra-
wempublicznym.Zkoleiżadenprzepisniezmuszapodmiotuprawacywilnegonp.do
zawarciazbankiemumowykredytu,itootreści,któramunieodpowiada.Umowa
cywilnoprawnajestbowiemzawarta,jeżelichcątegoobydwiejejstrony.
Elementemnormyprawnejjestzdarzenieprawne,którepowodujepowstanie,ustanie
lubzmianętreścistosunkuprawnego.Zdarzenietojestujętewhipotezienormyprawnej
(np.urodzeniesiędziecka,zawarcieumowy,wyrządzenieszkody).Zpodanejprzyczyny
wszystkiezdarzenia,któreniesąopisanewhipotezachnormprawnych(np.padadeszcz,
przyjaźńmiędzystudentami),niesązdarzeniamiprawnymi.
Zdarzenieprawnejesttakżeelementemstosunkuprawnego,którymjeststosunek
społecznyuregulowanyprzezprzepisyprawa.Elementamistosunkuprawnego,oprócz
zdarzeniaprawnego,sąpodmioty,przedmiotitreśćstosunkuprawnego.Podmioty
stosunkuprawnegomogąbyćróżnieokreślone,wzależnościodprzynależnościnorm
